အေမ

အေမ့ကို အေစာဆုံး မွတ္မိရသည္မွာ ကၽြန္ေတာ္ ႏို႔ျဖတ္တုန္းက ျဖစ္ပါသည္။

ကၽြန္ေတာ္ ဘယ္အရြယ္ေရာက္ျပီဟုေတာ့ မမွတ္မိ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ညီအစ္ကိုႏွစ္ေယာက္သာရွိျပီး ကၽြန္ေတာ္က အငယ္ျဖစ္သျဖင့္ ေတာက္ေတာက္ေျပးလႊားကစားသည့္ အရြယ္တိုင္ ႏို႔စို႔တုန္း ျဖစ္ေလသည္။ ဘုတလင္မွာ ေမြးေသာ္လည္း ကၽြန္ေတာ့္အေဖ ေျမတိုင္းစာေရးၾကီးသည္ သားရိုးကုန္းအုပ္စုကို ကိုင္ရသျဖင့္ သားရုိးကုန္းရြာသို႔ ေရႊ႕ေနၾကရသည္။
လထိန္ထိန္သာေသာ တစ္ညတြင္ ႏို႔စို႔အျပီး အေမက ကၽြန္ေတာ့္အား ႏွမ္းလုံးကေလးမ်ား ေကၽြးပါသည္။ အတန္ၾကာေသာ္ ကၽြန္ေတာ့္ကို ပါးစပ္အဟ ခိုင္းျပီး ႏွမ္းလုံးကေလးတစ္လုံး ေခ်ာင္ၾကိဳေခ်ာင္ၾကားက ဆဲြယူ၍ ကၽြန္ေတာ့္အား ျပပါသည္။
‘ၾကည့္စမ္း၊ ငါ့သား၊ ခုအရြယ္ထိ ႏို႔စို႔ေတာ့ သြားပိုးကေလးေတြ က်ေနျပီ။ ေနာက္မစို႔နဲ႔ေတာ့ေနာ္’
ႏွမ္းလုံးကေလးျဖစ္မွန္း သိပါသည္။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္ အေမအား ဘာမွ် ျပန္မေျပာ။ သည့္ေနာက္ ႏို႔မစို႔ေတာ့ပါ။
ငယ္က်င့္တစ္ခု အမွတ္ရေသး၏။ အေမ မႏိႈးလွ်င္ ဘယ္သူႏႈိး၍မွ မထ။ အေမ လာမေခၚမခ်င္း ‘အမ ကၽြန္ေတာ္ ႏိုးျပီ’ ဟု ေအာ္ျမည္ေနေလ့ရွိသည္။
သားရိုးကုန္းရြာမွာ စာသင္ေက်ာင္း မရွိ။ က်ည္းပင္ေခ်ာင္ရြာ ဆရာက်င့္ေက်ာင္းသို႔ သြားရသည္။ (ဆရာက်င္မွာ ယခု ဘုတလင္ ဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ျဖစ္၏။) ကၽြန္ေတာ့္အေဖမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ညီအစ္ကိုအား စာသိပ္တတ္ေစလိုေသာေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားရြယ္ မေရာက္ေသးေသာ ကၽြန္ေတာ့္အား အစ္ကိုၾကီးႏွင့္ အတင္းေက်ာင္းထည့္၏။ ကၽြန္ေတာ္သည္ ေက်ာင္းေရာက္ေရာက္ခ်င္း ငိုေနေသာေၾကာင့္ ဆရာက်င္က မတ္တတ္ထ ငုံ႔ျပီးေခ်ာ့ရာ ဆရာ့အိတ္ထဲမွ သေဘၤာေစ့ေတြ က်လာသည္။ ကၽြန္ေတာ္သည္ ငိုယင္းပင္ သေဘၤာေစ့ေတြ ေကာက္ေပးေသာအခါ ဆရာက်င္က တဟားဟား ရယ္ရွာသည္ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေခ်ာ့မရ၊ ဇဲြေကာင္းေကာင္းႏွင့္ ငိုေလရာ ေနာက္ေန႔မ်ားတြင္ ေက်ာင္းမလိုက္ရေတာ့ပါ။
အစ္ကိုၾကီးကိုခဲြ၍ ဘုတလင္သို႔ ေက်ာင္းပို႔ထားေသာအခါ သားရိုးကုန္းမွေနျပီး ကၽြန္ေတာ္လြမ္းနာက်မိ ျပန္ပါသည္။ ‘အစ္ကိုၾကီးေရ..ျပန္ခဲ့ပါေတာ့ဟ၊ ဥၾသကေလးေတြ ျမည္ေနျပီ’ ဟု ဟစ္ေခၚေနျပန္ရာ အေမမွာ မေနတတ္ မထိုင္တတ္ ျဖစ္ရွာပါသည္။ ေနာက္ဆုံး မိသားတစ္စု ဘုတလင္သို႔ ေျပာင္းေနရပါေတာ့သည္။
ဘုတလင္တြင္ ကၽြန္ေတာ့္အေဖသည္ ကၽြန္ေတာ့္အား ေက်ာင္းထားရန္ ၾကိဳးစားျပန္သည္။ တစ္ရက္ ႏွစ္ရက္ ေက်ာင္းလိုက္ျပီး သည္လို ျဖစ္ေလ၏။ ေက်ာင္းကား မနက္ေက်ာင္း ျဖစ္သည္။ ကၽြန္ေတာ့္အေမ ကၽြန္ေတာ့္အား လားႏိႈးသည္။ ကၽြန္ေတာ္က မႏိုး ဟန္ေဆာင္ေနသည္။ အေမက လႈပ္ႏႈိးလည္း ဟန္မပ်က္၊ အေမသည္ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေပြ႕ျပီးလႈပ္၏။ ကၽြန္ေတာ္ကား ဇက္ခ်ဳိးခ်ထားျပီး ငိုက္စိုက္လုပ္ေန၏။ အေမက ပ်ာပ်ာကလဲ နဖူးစမ္း လက္ဆုပ္ ျဖစ္ေန၏။ အတန္ၾကာလွ်င္ အေမသည္ ‘အမယ္ေလး ငါ့သားကေလး ဘာျဖစ္သြားမွန္း မသိပါဘူး၊ လုပ္ၾကပါဦး’ ဟု ေအာ္ဟစ္ကာ ခ်ဳံးခ်၍ ငိုပါသည္။
သည္တြင္မွ ကၽြန္ေတာ္သည္ ဟန္အလုပ္လြန္သြားျပီးဟု နားလည္ျပီး၊ သတိခ်ေပးလိုက္ရသည္။ အေမကား ‘အမယ္ေလး ငါ့သားကေလး ေသရခ်ည္ရဲ႕၊ လုပ္ၾကပါဦး’ ဟု ထပ္၍ ထပ္၍ ေအာ္ပါသည္။ လမ္းဟိုဘက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္အိမ္မွ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ‘ေကာင္းေကာင္း’ ဟု ေခၚေသာ ေဆးဆရာ ဦးေက်ာက္ေကာင္း ေျပးလာေလ၏။ ကၽြန္ေတာ္ကား ‘အမ၊ အမ’ ဟု ေခၚျပီး အေမကို ဖက္ထားသည္။ အေမကို မ်ားစြာသနားသြားပါသည္။
ထိုေန႔မွစ၍ အေမ ကၽြန္ေတာ့္ကို မႏိႈးရေတာ့ပါ။ ကၽြန္ေတာ့္ဘာသာ ကၽြန္ေတာ္ ထပါသည္။ အေမကလည္း ကၽြန္ေတာ့္အား ေက်ာင္းမထည့္ေတာ့ပါ။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္၏ ထိုဟန္ေဆာင္မႈကို အေမကား ေသသာသြားသည့္တိုင္ အမွန္သိမသြားရွာပါ။ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ဖြင့္ေျပာမျပရက္သလို ျဖစ္ေနခဲ့ပါသည္။
ေတာ္ေတာ့ကို အရြယ္လြန္မွ ေက်ာင္းေနေသာအခါလည္း အတန္းေက်ာင္းမွာ မေပ်ာ္၊ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းမွာသာ ေပ်ာ္၏။ သို႔ေသာ္ အေဖကား အတန္းေက်ာင္းမွာသာ ထား၏။ တစ္ခါတစ္ခါ အတန္းေက်ာင္းက လစ္ျပီး အိမ္က ကိုးကြယ္ေသာ ဆရာေတာ္ ဦးဗိုလ္ေမာင္ေက်ာင္းသို႔ ေျပး၏။ သို႔ေသာ္ ဆရာေတာ္ ဦးဗိုလ္ေမာင္ကား ဖခင္၏ ဘက္သား ျဖစ္သျဖင့္ အတန္းေက်ာင္းသို႔သာ ျပန္ပို႔၏။ တစ္ခါေသာ္ ကၽြန္ေတာ္သည္ သူငယ္ခ်င္းေတြႏွင့္ အတန္းေက်ာင္းသို႔ အတူသြားရင္း လမ္းခဲြေနရစ္ခဲ့၏။ ေက်ာက္သင္ပုန္းကို သိမ္ေဟာင္းတစ္ခုထဲ ၀ွက္ထားခဲ့ျပီး ဦးေတဇ၀ႏၱဘဲြ႕ခံ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဦးေရေအးေက်ာင္းသို႔ သြားေန၏။ ဦးပဥၥင္း ဦးနႏၵိယႏွင့္အတူ ရွမ္းေတာရြာသို႔ ဆြမ္းခံလိုက္၏။ ေန႔လယ္ မန္က်ည္းပင္ေပၚတက္၊ လိုက္တမ္းေျပးတမ္း ကစားေန၏။ စာအနည္းငယ္ အံရ၏။ ညေန အတန္းေက်ာင္းဆင္းခ်ိန္တြင္ လမ္းကၾကိဳျပီး သူငယ္ခ်င္းမ်ားႏွင့္ အိမ္ျပန္၏။ ဤေက်ာင္းေျပးနည္းကား ပိလွသျဖင့္ ၃-၄ ရက္ မမိေပ။ ဦးေရေအးမွာ အိမ္က ကိုးကြယ္ေသာ ဆရာေတာ္ မဟုတ္သျဖင့္ မုန္႔ဖိုးကေလးႏွင့္ လမုန္႔၀ယ္ျပီး လွဴျခင္းျဖင့္ ဆရာဒကာ လုပ္ရေသးသည္။ ၃-၄ ရက္ၾကာေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ေက်ာင္းေျပးပုံကို အေဖသိသြားေလသည္။ အေဖသည္ ျပင္းထန္စြာ ရိုက္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ့္ ေျခႏွစ္ေခ်ာင္းကိုင္ျပီး ေခါင္းႏွင့္ ေျမၾကီးတစ္ခ်က္ပင္ ေဆာင့္လိုက္ပါသည္။
အေဖ၏ အျပစ္ဒဏ္ခံျပီး အိမ္အေနာက္ဘက္က မစိုးမယ္တို႔ အိမ္သို႔ သြားျပီး ငိုေနပါသည္။ ထိုအခါ အေမေရာက္လာပါသည္။ အေမမွာလည္း မ်က္ရည္ေတြႏွင့္ ျဖစ္သည္။ မင့္အေဖက မင့္ကို အတန္းေတြ သိပ္ေအာင္ေစခ်င္တယ္။ မင္းက ခုလိုေျပးေတာ့ ေဒါသသိပ္ၾကီးတာေပါ့။ ငါ့သားရယ္ လိမ္မာစမ္းပါကြယ္။ ေက်ာင္းမေျပးႏွင့္ေနာ္ဟု ခ်ဳိသာစြာ ေခ်ာ့ေမာ့၍ ေျပာေနခဲ့ပါသည္။
ကၽြန္ေတာ့္အေမကား ရုိက္ေလ့ ရိုက္ထ မရွိသည္ မဟုတ္ပါ။ ေခါင္းရိတ္ရင္း ငိုတာကိုပင္ ရုိက္ပါသည္။ တစ္ခါက ရြာေျမာက္ဘက္ ကန္ေတာ္ၾကီးမွ ေခါင္းရိတ္ေရခ်ဳိးအျပန္ ကၽြန္ေတာ္သည္ သင္ဓုန္းဓားကို ကိုင္လာသည္။ လမ္းနဘူးခ်ဳံတြင္ နဘူးႏြယ္တစ္ခုကို သင္ဓုန္းဓားျဖင့္ ျဖတ္ရင္း သင္ဓုန္းလြတ္က်ျပီး ညာဘက္လက္ေကာက္၀တ္ေကာက္ ခုတိုင္ အမာရြတ္ၾကီး ထင္ေအာင္ ရွိပါသည္။ အေမျမင္ေသာအခါ ‘ေဆာ့ဦး’ ဟု ဆိုျပီး ရိုက္ပါသည္။ ျပီးမွ ေဆးေတြ ဘာေတြ ထည့္ေပးပါသည္။ သို႔ေသာ္ အေမကား ဘယ္ေတာ့မဆို ေအာ္ဟစ္ၾကိမ္းေမာင္း ေဒါသအမ်က္ တေျခာင္းေျခာင္းႏွင့္ မရုိက္ပါ။
ကၽြန္ေတာ့္အေမကား ပဲြအလြန္ၾကိဳက္သည္။ ကၽြန္ေတာ္သည္ အေမ့ေျခရာနင္းပါသည္။
ထိုစဥ္က ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရြာနားမွ ထြက္ေသာ ဦးဘုံးမိုၾကီး၊ မႏၱေလးတက္ငွားရေသာ ဦးဘလြန္း၊ စပယ္လိႈင္းတုိ႔၏ ရုပ္ေသးမ်ား အလြန္ေခတ္စားသည္။ ကၽြန္ေတာ့္အေမႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ ကိုဘလြန္းရုပ္ေသးကို မိုးအလင္း ၾကည့္ပါသည္။ အေမကား ပဲြအလင္းၾကည့္ျပီး ဆက္၍ ထမင္းဟင္းခ်က္သည္။ ထမင္းဟင္းတစ္အုပ္ခပ္ျပီး ရုပ္ေသးဆရာမ်ား စားရန္ သြားပို႔သည္။ ျပန္လာလွ်င္ ‘ငါ့ထမင္းအုပ္ ဘယ္သူစားသေဟ့’ ဟု ေျပာျပီး စားရသည္မွာလည္း အေမာပင္။
တစ္ခါတုန္းက (ကၽြန္ေတာ္ ၉ ႏွစ္ထက္ ပိုမၾကီးေသးဟု ထင္သည္) ကၽြန္ေတာ့္အစ္ကို တစ္၀မ္းကဲြ ကိုဘေအးႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္ ႏွစ္ေယာက္တည္း အိမ္မွ မသိဘဲ ဘုတလင္မွ တစ္တိုင္ခဲြ ေက်ာ္ေက်ာ္ေ၀းေသာ က်ည္းပင္ေခ်ာင္ရြာသို႔ ညၾကီးမင္းၾကီး မိုးဖြဲကေလးက က်ေနတုန္း မုန္႔ေသတၱာပုံးထဲ ဖေယာင္းတုိင္စိုက္ထြန္းလ်က္ ေျခက်င္ ေလွ်ာက္ၾကပါသည္။ အေၾကာင္းကား ဦးဘုံးမိုၾကီးရုပ္ေသး ၾကည့္ရန္ျဖစ္ပါသည္။ ဟိုက်ေတာ့ ပဲြမကျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ ေနာက္တစ္ေန႔မနက္ အေစာၾကီးျပန္ျပီး အိမ္ေနာက္ေဖး တိတ္တိတ္၀င္အိပ္ရသည္။ သည္အေၾကာင္း အေမသိေသာ္လည္း မရုိက္ပါ၊ မၾကိမ္းပါ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ငယ္ငယ္တုန္းက အေဖသည္ အေမ့အား ရုိက္ေလ့ရွိသည္။ အေဖသည္ မူးလွ်င္ အင္မတန္ ဆိုးပါသည္။
တစ္ခါတုန္းက အေဖ ကြင္းနင္းသြားရင္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကုကၠိဳစုရြာသို႔ လိုက္လည္ၾကသည္။ အေမ့ဘက္က ကၽြန္ေတာ္တို႔အဘိုး ေလွ်ာက္လႊာစာေရးၾကီး ဦးေပါက္က်ဳိင္း၏ ရြာျဖစ္သည္။ အေဖသည္ ခ်က္အရက္ေတြေသာက္ျပီး ဆူဆဲကာ ကၽြန္ေတာ့္အေမကို လုိက္ရိုက္ရန္ ၾကိဳးစားသည္။ အေမႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္ က်ီတစ္ခုေပၚ တက္ျပီး ပုန္းေနရ၏။ အေမ့ကို ရွာမေတြ႕သျဖင့္ အေဖသည္ ထမင္း၀င္စားသည္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမင္ၾကရ၏။ ျဗဳံးဆို ပဲဟင္းပူေတြ အေဖ့ကိုယ္ေပၚသို႔ ေလာင္းက်သည္။ ‘အားေလး အားေလး ပူလိုက္တာ’ ဟု အေဖ့ေအာ္သံ ၾကားရသည္။ ကၽြန္ေတာ္ကား ေပ်ာ္လွ၏။ တခစ္ခစ္ ရယ္မိ၏။ အေမက မနည္းၾကီးဆိတ္မွ ကၽြန္ေတာ္အရယ္ ရပ္ေတာ့၏။ မူးတာမၾကိဳက္၍လား၊ အေမ့ကို ႏွိပ္စက္တာ မၾကိဳက္၍လား။ ကၽြန္ေတာ္ကား ပဲဟင္းပူေလာင္ေသာ အေဖ့အတြက္ အူျမဴးေနခဲ့ပါ၏။
သားရုိးကုန္းတြင္ေနစဥ္က အေဖသည္ အိမ္ေအာက္ကြပ္ပ်စ္ေပၚ၌ မူး၍ ေမွာက္လ်က္လဲေန၏။ ပါးစပ္က အေမ့ကို ဆဲေန၏။ ကၽြန္ေတာ္သည္ ထန္းပလပ္ျပားေစာင္းၾကီးႏွင့္ အေဖ့ေျခဖေႏွာင့္ အထက္က အေၾကာၾကီးကို လႊတိုက္သလို ဆဲြလိုက္၏။ ‘မူးဦးဗ်ား၊ အေမ့ကို ႏွိပ္စက္ဦးဗ်ား’ ဟု ပါးစပ္မွ တတြတ္တြတ္ ဆိုေသး၏။ ေသြးထြက္လာျပီး အေဖသည္ ‘အေလးေလး မလုပ္ပါႏွင့္ဟ’ ဟုသာ ေအာ္ႏိုင္၍ မူးရာမွ ထကို မထႏိုင္ေလ။
အေဖက ရိုက္သျဖင့္ အေမသည္ ကၽြန္ေတာ့္အားေခၚျပီး အေ၀းသို႔ ေျပးရန္ၾကံသည္မွာ ခဏ ခဏ ျဖစ္၏။ တစ္ခါက ျပည္ျမိဳ႕တြင္ အလုပ္လုပ္ေနေသာ သူ႔ေမာင္ ကိုေမာင္ၾကီးဆီသို႔ ေျပးရန္ အထုပ္အပိုး ျပင္၏။ ကၽြန္ေတာ့္အတြက္ ယူစရာေလးမ်ားလည္း ျပင္၏။ သို႔ေသာ္ မေျပးျဖစ္ၾကေပ။ အေဖ အမူးေျပေတာ့ ေခ်ာ့ေလရာ အေမလည္း စိတ္ေျပရွာေတာ့၏။ သားၾကီးႏွင့္ ခဲြရမွာကလည္ မလြယ္လွပါ။
ငယ္ငယ္က ကၽြန္ေတာ္သည္ ပုစြန္ေျခာက္ အင္မတန္ ၾကိဳက္၏။ အေမသည္ ဆန္ထည့္ေသာ စဥ့္အုိးထဲတြင္ ပုစြန္ေျခာက္ဘူးကို သိုသိပ္စြာ ထားေလ့ရွိ၏။ ကၽြန္ေတာ္ ခဏ ခဏ ခုိးစား၏။
တစ္ေန႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္ ၾကိဳ႕ထိုးလ်က္ ရွိ၏။ အေမက ‘ဟဲ ေကာင္ကေလး မွန္မွန္ေျပာစမ္း၊ ဘာခိုးစားသလဲ’ ဟု ေမးရာ ‘ဘာမွ မစားပါဘူး အမရဲ႕’ ဟု ေျဖလိုက္၏။ ‘မွန္မွန္ေျပာ၊ ခိုးစားရင္ ၾကိဳ႕ထိုးတာပဲ’ ဟု အေမက ဖမ္းေလလွ်င္ ကၽြန္ေတာ္မွာ မိသြားသျဖင့္ အားလုံး ဖြင့္ေျပာရ၏။
‘ေနာက္ ခိုးမစားႏွင့္၊ စားခ်င္ရင္ အေမ့ကို ေျပာစား။ ၾကိဳ႕မထိုးဘူး၊ ျပီးေတာ့ ဘာမွ လိမ္မေျပာႏွင့္။ လိမ္ရင္ ၾကိဳ႕ထိုးတတ္တယ္ ၾကားလား’
၎ေနာက္ ခိုးလည္း မစား၊ လိမ္လည္း မလိမ္။
ကၽြန္ေတာ့္ အေဖမွာ ေျမတုိင္းစာေရး ျဖစ္သည့္အတိုင္း ေတာင္သူလယ္သမား အမ်ားအျပား ကၽြန္ေတာ္တို႔ အိမ္လာပါသည္။ ဦးပိုင္ အေျပာင္းအလဲြ၊ ေျမပုံကူး၊ အခြန္ေတာ္စည္းၾကပ္ စသည့္ မ်ားေျမာင္ေသာ ကိစၥတို႔အတြက္ လာၾကျခင္း ျဖစ္၏။
ကၽြန္ေတာ္သည္ လာသမွ်ေသာ ဧည့္သည္တုိ႔အား အေမးထူေလ့ရွိ၏။ လူးဆပ္ ဘာလုပ္စားရသလဲ။ ႏွမ္းဘယ္လို ၾကဲသလဲ။ ဘယ္ေလာက္မ်ဳိးခ်ရင္ ဘယ္ေလာက္ထြက္သလဲ။ သူတို႔မွာ အခါလည္ေတာ့ ဘယ္ေလာက္ရသလဲ။ ကူလီခ ေျပာင္းဘယ္ႏွေတာင္းရသလဲ။ ပြစာတက္ေအာင္ ေမး၏။ အေမကား ေတာက ဧည့္သည္မ်ားအား မ်ားစြာအားနာျပီး ‘ဟဲ့ေကာင္ေလး အေမးထူလိုက္တာ’ ဟု ကၽြန္ေတာ့္ကို ေငါက္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္ ေမးတတ္ စမ္းတတ္ျခင္းအတြက္ သူဂုဏ္ယူေၾကာင္း ျပဳံးျပဳံးၾကီး လုပ္ေနပါ၏။ ေနာက္ အေမကပင္ ေတာင္သူလယ္လုပ္ေတြ က်ပ္တည္းဆင္းရဲပုံ ေျပာျပသည္။ စပါးေပး၊ ပဲေပး၊ ေငြေခ်းနည္းစနစ္မ်ားအေၾကာင္း ရွင္းျပသည္။ ‘စပါးေပး၊ ပဲေပးဆိုတာ သိပ္ဆိုးတာပဲေနာ္’ ဟု ကၽြန္ေတာ္က မွတ္ခ်က္ခ်လွ်င္ ‘ဆိုးေတာ့ ဆိုးတာေပါ့၊ ေၾကြးေပးသူမွာေတာ့ စီးပြားသိပ္ျဖစ္တယ္။ ေတာက လူေတြမွာလည္း မယူဘဲ မေနႏိုင္ဘူး။ စပါးေပး၊ ပဲေပးဟာ မေကာင္းေပမဲ့ မတတ္ႏိုင္ဘူး။ ေပးသူက ေပး၊ ယူသူက ယူ၊ လူတိုင္းလုပ္ေနၾကတာပဲ’ ဟု ေျဖပါသည္။
ေတာက ဧည့္သည္မ်ား ယူလာသျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ အေဖ ကြင္းနင္း၍ အျပန္ယူလာသျဖင့္ လည္းေကာင္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ အိမ္မွာ ဗူးသီး၊ ခရမ္းသီး၊ ငရုတ္၊ နံနံစျမိတ္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ လိႈင္ေလသည္။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ လိႈင္ျပီလား ဆိုမွျဖင့္ အေမသည္ အပုံေတြခဲြျပီး အိမ္နီးနားခ်င္းမ်ားကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ညီအစ္ကိုအား အေ၀ခိုင္းပါသည္။ ေရႊဘုံသာဆုေတာင္းျပည့္ ေရႊေပၚကၽြန္းဘုရား ဆြမ္းၾကီးေလာင္းပဲြမ်ားတြင္ မုန္႔ဆီေၾကာ္၊ ငါးေပါင္းေၾကာ္၊ ကတိုးကြာမ်ားကို ကၽြန္ေတာ္တို႔အား ရြာထဲ ရပ္ထဲေလွ်ာက္ အေ၀ခုိင္းသည္။ သို႔ကလို ေပးရ၊ ကမ္းရ၊ ေ၀ရ၊ ျခမ္းရျခင္းတြင္ ကၽြန္ေတာ္သည္ အလြန္အက်ဴး ၾကည္ႏူးပါသည္။ အေမသည္ ႏွေျမာသင့္သည့္ ေနရာ၌ အလြန္ႏွေျမာစီစစ္ျပီး ဤလိုအခါ၌ကား ေစတနာ ဗလ၀ ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရွင္ျပဳတုန္းက ‘ေကၽြးရာ ေမြးရာမွာ တြန္႔တိုမိမွာစုိးတယ္’ ဟုဆိုျပီး အေမႏွင့္ အေဖ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းသြားကာ မ်က္ႏွာလဲႊ ေနၾကေလသည္။
အေမသည္ ရက္ကန္းလည္း ရက္တတ္၏။ ငယ္ငယ္က အေမ့လက္ရက္ လုံခ်ည္ကေလးမ်ား ၀တ္ရသည္သာ မ်ား၏။
အေမကိုယ္တုိင္ လက္ရက္လုံခ်ည္ကို အခါမ်ားစြာတြင္ ၀တ္ေလ့ရွိ၏။ သို႔ေသာ္ ဖ်င္ပင္နီ အက်ႌကိုကား ဘယ္ေတာ့မွ မ၀တ္။ ၀ံသာႏုေခတ္ ဘုတလင္တစ္၀ိုက္တြင္ ၀ံသာႏုဆရာေတာ္ ဦးသကၠံသတို႔ ၾကီးစိုးတုန္းကလည္း အေမသည္ ဖ်င္ပင္နီကို မ၀တ္။ ေနာက္ တုိ႔ဗမာအစည္းအရုံးေခတ္ ကၽြန္ေတာ္ သခင္ျဖစ္ေတာ့လည္း အေမကား ဖ်င္ပင္နီ အက်ႌ မ၀တ္၊ ပိတ္ပါးကိုသာ ၀တ္၏။
‘ဖ်င္ပင္နီအက်ႌ ၀တ္ပါ အေမရယ္’
ဟု ကၽြန္ေတာ္က တုိက္တြန္းေလရာ ‘ငါ့သတ္ပစ္ဆိုဦး၊ ဖ်င္ပင္နီအက်ႌ မ၀တ္ဘူး။ ထူလဗ်စ္ၾကီး၊ အိုက္ကလည္း အိုက္ႏွင့္၊ တြက္ေခ်လည္း မကိုက္ဘူး’ ဟု ျပန္ေျဖရာ ကၽြန္ေတာ္ အ႐ွဳံးေပးရပါသည္။ အေမသည္ ကၽြန္ေတာ္ သခင္လက္သစ္ ကေလးအား လက္လုပ္ငန္းသည္ စက္လုပ္ငန္းကို မျပဳိင္ႏိုင္။ ေခတ္ေဟာင္းသည္ ေခတ္သစ္ကို မျပိဳင္ႏိုင္ဟူေသာ သေဘာတရားကို လက္ေတြ႕ျပလိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါ၏။
မုံရြာႏွင့္ ဘုတလင္မွာ (၂၁) မိုင္သာ ေ၀းလ်က္ ငါးမူး ခရီးစရိတ္ကုန္လွ်င္ ေရာက္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ေက်ာင္းျပန္ဖြင့္၍ မုံရြာသြားတုိင္း ကၽြန္ေတာ့္အေမမွာ မ်က္ရည္စကေလးမ်ားႏွင့္ က်န္ရစ္ခဲ့သည္ကိုသာ ေတြ႕ရ၏။ ေက်ာင္းပိတ္၍ အခ်ိန္တန္လို႔ ျပန္မေရာက္လွ်င္ ကၽြန္ေတာ့္အေမသည္ တဖ်စ္ေတာက္ေတာက္ႏွင့္ စိတ္ေကာက္ေလ့ ရွိပါသည္။
တစ္ခါတုန္းက မုံရြာျမိဳ႕ ဗုဒၶဘာသာေက်ာင္း ၉ တန္းတြင္ သင္ၾကားေနစဥ္ ေက်ာင္းပိိတ္ေသာ္လည္း ကၽြန္ေတာ့္မွာ ခ်က္ခ်င္း မျပန္ႏိုင္ပါ။ ၈ တန္း ဆရာတစ္ေယာက္က တာ၀န္ေပးသျဖင့္ သူ႔အတန္းက အေျဖစာအုပ္မ်ား ကူညီစစ္ေဆးေနရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
ဦးခ်စ္ဖို႔၏ ဘတ္စ္ကားၾကီး စီးျပီး အိမ္ျပန္ေရာက္ေတာ့ ညေနေစာင္းေနေလျပီ။ မန္က်ည္းပင္ႏွင့္ အုန္းပင္ ထိပ္ဖ်ားမ်ား၀ယ္ ပက္ဖ်န္းေနေသာ ေနျခည္မ်ားသည္ တေရြ႕ေရြ႕ ထြက္ခြာရင္း အလြမ္းသယ္ေနသည့္အလား တင့္ဆန္းသာယာျခင္းကို ေဆာင္ေနၾကပါသည္။
အိမ္ေရွ႕တြင္ ဘက္စ္ကားရပ္ျပီး ဦးခ်စ္ဖို႔က ‘ေဟ့ မယ္ျမင့္၊ နင့္သား ပါလာသေဟ့’ ဟု ေခၚလုိက္သည္။ ျပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ဘက္လွည့္၍ ‘မင္းအေမက ေန႔စဥ္ ထြက္ေမွ်ာ္ေနတယ္ကြ’ ဟု ေျပာပါသည္။ အေမကား ခပ္ေသာ့ေသာ့ ထြက္လာသည္။ သူ႔မ်က္ႏွာကား မၾကည္သာပါ။ အထုပ္မ်ားကို ဆဲြငင္ကာ ယူသြား၏။ ကၽြန္ေတာ့္ကိုမူ စကားလည္း မေျပာ။ ၾကည့္လည္း မၾကည့္ပါ။
အေမသည္ အိမ္ထဲတြင္ အထုပ္မ်ားထားခဲ့ျပီး မီးဖိုသို႔ သြားသည္။ ကၽြန္ေတာ္ကား အေမ့ျဖစ္အင္ကို နားလည္ျပီး ျဖစ္သည္။ အေမသည္ မီးဖိုနားထိုင္ျပီး အိုးတစ္အုိးကို တည္ေန၏။ ကၽြန္ေတာ္လည္း အေမႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္၍ မီးဖိုနားမွာ ထိုင္လုိက္သည္။ အေမ့မ်က္ႏွာကို ျပဳံးၾကည့္ေသာအခါ၀ယ္ အေမက မ်က္ႏွာလဲႊလိုက္သည္။ မီးဖိုေပၚက အိုးမွာ ႏြားႏို႔အိုးျဖစ္၍ ေမႊရန္ အေၾကာင္းမရွိေသာ္လည္း ေယာက္မၾကီးႏွင့္ ေမႊေန၏။ အေမ့မ်က္စိမ်ားတြင္ မ်က္ရည္စကေလးမ်ား ေ၀့ေနသည္။ ကၽြန္ေတာ္က ေက်ာင္းပိတ္ပိတ္ခ်င္း ျပန္မေရာက္ႏိုင္ရသည့္အေၾကာင္း တတြတ္တြတ္ ရွင္းျပ၏။ အေမက မၾကားသလို လုပ္ေနသည္။ ကၽြန္ေတာ္ ဘယ္ေလာက္ေတာ္ေၾကာင္း၊ ေတာ္လို႔သာ ဆရာေတြက ဒီလိုတာ၀န္မ်ား ေပးျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဆရာဥာဏ္၏ ဗမာစာသင္ေက်ာင္းတုန္းက ၄ တန္းေရာက္ေတာ့ ၃ တန္းဆရာ မလာသျဖင့္ ၃ တန္းဆင္းျပရပုံပါ ျပန္လွန္၍ အေမ့အား ႏွစ္သိမ့္ေက်ေအးေစပါသည္။ အေမက မၾကားသလို လုပ္ေနသည္။ ႏြားႏို႔က်က္ျပီျဖစ္၍ ပန္းကန္တစ္ခုထဲ ေလာင္းထည့္သည္။ အေမ စိတ္ေျပပုံ မရသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္ အားေပ်ာ့သြားပါျပီ။
‘အမရယ္ ကၽြန္ေတာ္ ေက်ာင္းေျပးယင္ စိတ္ေကာက္ႏိုင္တယ္၊ အခု ဘာလို႔ စိတ္ေကာက္သလဲ’ ဟု ေၾကကဲြသံႏွင့္ ေမးလိုက္ေလသည္။
အေမက ကၽြန္ေတာ့္ေရွ႕ ႏြားႏို႔ပန္းကန္ ခ်ေပးျပီး
‘ေရာ့ ေသာက္’ ဟု ဆိုပါသည္။ ၎ေနာက္ အေမ့မ်က္ႏွာမွာ စမ္းေရလို ၾကည္လင္လာပါသည္။ ကၽြန္ေတာ့္အား လျပည့္၀န္းၾကီးလို ျပဳံး၍ ၾကည့္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္သည္ ငယ္ငယ္တုန္းကလို အေမ့အား ဖက္ခ်င္၏။ နမ္းခ်င္၏။ အေမ့ရင္ခြင္၀ယ္ ရင္ေငြ႕လႈံလို၏။
‘ကဲ ခၽြတ္စမ္း၊ အေပၚအက်ႌႏွင့္ ဦးထုပ္၊ အုိက္ကလည္း အုိက္သနဲ႔’
သို႔ကလုိ အေမေျပာမွ အေပၚအက်ႌႏွင့္ ဦးထုပ္ကို ခၽြတ္ရန္ သတိရပါေတာ့၏။ ဦးထုပ္ခၽြတ္လိုက္ေတာ့ ဗိုလ္ေက မရွိေတာ့သျဖင့္ အစေသာ္ အေမ အံ့အားသင့္သြားသည္။ ေနာက္ တဟားဟား ရယ္ေနပါသည္။
ထိုႏွစ္က သာယာ၀တီ အေရးေတာ္ပုံအျပီး တုိ႔ဗမာသခင္ အုံၾကြမႈၾကီး စတင္ေပါက္ပြားပါသည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တြင္ သခင္ဗစိန္တို႔ ေခါင္းတုံးရိတ္ျခင္း၊ စီးကရက္ျဖတ္ျခင္း၊ အမ်ဳိးသားေရး လႈံေဆာ္ျခင္း ျပဳၾကေလရာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေက်ာင္းသို႔ ဂယက္ရိုက္လာပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေက်ာင္းတြင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကိုးတန္းသားတို႔သည္ ေနရာတကာမွာ ထူးခၽြန္သည္။ ေဘာလုံးအေကာင္းဆုံး ခ်င္းမင္းၾကီးသား ေမာင္ခ်င္ေပါမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အတန္းသား ျဖစ္၏။ အဂၤလိပ္စာမွာ သိန္းတင္ (ညိဳျမ)ႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္သည္ ဆယ္တန္းသားေတြထက္ သာသည္ဟု အသိအမွတ္ျပဳၾက၏။ အတြက္အခ်က္ အကၡရာသခ်ၤာ စသည္တုိ႔တြင္ ၉ တန္းႏွင့္ ၁၀ တန္း ေပါင္း၍ ေမးေသာ ေမးခြန္းကို ၉ တန္းသား ကၽြန္ေတာ္က ပထမဆုံး အေျဖမွန္ ေပးႏိုင္၏။ ေက်ာင္း ကြန္ဆာ့တြင္ ကၽြန္ေတာ္က ဇာတ္လမ္းေရး၍ သိန္းတင္ (ညိဳျမ)က မင္းသားရူး ဇာတ္ဦးစီးလုပ္၏။ ထိုအခါ ေပၚေပါက္လာေသာ တုိ႔ဗမာသခင္ အုံၾကြမႈတြင္လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၉ တန္းကပင္ ေခါင္းတုံးရိတ္ျခင္းျဖင့္ စၾကေလ၏။ အတန္းထဲမွာ ေခါင္းတုံး စတင္ရိတ္သူမွာ သိန္းတင္ (ညိဳျမ) ျဖစ္ေပ၏။
အေမကား ေခါင္းတုံးကို ဖ်င္ပင္နီကဲ့သို႔ပင္ အားမေပးပါ။ ‘ေခါင္းတုံးၾကီးႏွင့္ အရုပ္ဆုိးပါတယ္’ ဟု ေျပာေလသည္။ ကၽြန္ေတာ့္အေမကား ေခတ္ပညာမတတ္ေသာ္လည္း ေခတ္ကို မလြန္ဆန္၊ ေခတ္အၾကိဳက္လိုက္သူ ျဖစ္ပါသည္။ ေခါင္းတုံးရိတ္ျခင္းမွာ အမ်ဳိးသားစိတ္၏ ဆႏၵျပင္းျပျခင္းမွတစ္ပါး၊ အျခားအဓိပၸါယ္ မရွိပါ။ ေခါင္းတုံးရိတ္ျခင္းမွာ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေဟာင္းျမင္းလ်က္ မထိေရာက္ေသာ လက္နက္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုးကြင္းမင္ေၾကာင္ႏွင့္ အတူတူပင္ ျဖစ္ပါသည္။
သားႏွင့္ ခဲြရတိုင္း အေမ့မွာ မခ်ိတင္ကဲ မေနတတ္ မထိုင္တတ္ ျဖစ္ရရွာသည္။ ရန္ကုန္ေက်ာင္းသြားေတာ့ အေမ မီးရထားလိုက္ပို႔သည္ကို အမွတ္ရေသးသည္။ အေမ့မွာ တမာပင္ကေလးမွီလ်က္ ညွဳိးငယ္ေသာ မ်က္ႏွာငယ္ႏွင့္ ကၽြန္ေတာ့္ကို ၾကည့္ေနပါသည္။ ရထားလူက်ပ္သျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္မွာ ျပတင္းေပါက္၀ တည့္တည့္တြင္ ေနရာမရ ျဖစ္ေပရာ အေမ့အား မ်က္ႏွာကို ျပည့္၀စြာ မျပႏိုင္ေလပါ။ အေမကား အားမလုိ အားမရ ျဖစ္ေန၏။ တစ္ခါတစ္ခါ ျပတင္း ၂-ခုၾကားက တုိင္ကြယ္ေနသျဖင့္ အေမသည္ ေခါင္းငဲ့လိုက္၊ ကိုယ္ညႊတ္လိုက္ႏွင့္ ကၽြန္ေတာ့္မ်က္ႏွာကို ျပည့္၀စြာ ျမင္ရရန္ အားထုတ္၍ ၾကည့္ရွာပါသည္။
ကာလကတၱားသို႔ ေက်ာင္းသြားေနျခင္းကို စစခ်င္း အိမ္က မသိ။ ကၽြန္ေတာ့္ဘာသာ ကၽြန္ေတာ္ စရိတ္ရွာျပီး ဇြတ္သြားေနျခင္း ျဖစ္၏။ ကာလကတၱားမွ ေနျပီး စာေရးအေၾကာင္းၾကားလိုက္ေတာ့ အေမ့မွာ သည္ေလာက္ေ၀းတဲ့ေနရာ သြားေနရပါမည္လားဟု လြမ္းေဆြးျခင္း ၾကီးစြာျဖစ္ျပီး မစားႏိုင္၊ မေသာက္ႏိုင္၊ မအိပ္ႏိုင္ ျဖစ္ေနဟု သိရပါသည္။ ‘အတင္းျပန္ေခၚရမယ္’ ဟု ဆိုလ်က္ လြမ္းဖ်ားပင္ ဖ်ားေသးရာ အေဖ့မွာ အေတာ္ တရားခ်ယူရသည္ဟု သိရပါသည္။ ကာလကတၱားက ေက်ာင္းပိတ္လို႔ ခဏျပန္လာရာ အေမ့မွာ ေပ်ာ္၍မဆုံး၊ ခ်စ္၍မဆုံး ျဖစ္ေနရွာသည္။ ထိုအခ်ိန္က အေဖႏွင့္ အေမမွာ ဆားလင္းၾကီးသို႔ ေျပာင္းေနၾကရပါသည္။ ကာလကတၱားျပန္ရန္ ဆားလင္းၾကီးမွ ထြက္ေသာအခါ ဘတ္စ္ကားသို႔ အေမလိုက္ပို႔သည္။ ကားေပၚက ကၽြန္ေတာ့္အား ကားေအာက္က အေမက မ်က္ရည္ေတြႏွင့္ စိုက္ၾကည့္ေနစဥ္ ကားစက္ႏိႈး၍ ထြက္ပါသည္။ ထိုအခါ အေမမွာ သူ႔ကိုယ္သူ မထိန္းႏိုင္ဘဲ ကားေနာက္က အေျပးကေလးလိုက္၍ ကၽြန္ေတာ့္မ်က္ႏွာကိုပင္ စို္က္လ်က္ ၾကည့္ျမဲ ၾကည့္ေနပါေသးသည္။ သို႔ေသာ္ ဘက္စ္ကားသည္ အေမ မမီေအာင္ ေျပးေလျပီ။
သည္လို အေမ ကားေနာက္က အေျပးကေလးလိုက္ၾကည့္ပုံကို ကာလကတၱား တကၠသိုလ္မွ ကၽြန္ေတာ့္ဆရာ ေဒါက္တာဘရူး၀ါးအား ေျပာျပေလရာ ‘မင္းကေကာ မ်က္ရည္က်ေသးသလား’ လို႔ ေမး၏။ ‘ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ မက်ဘူး’ ဟု ဆိုရာ ဟက္ဟက္ပက္ပက္ ရယ္ျပီး ‘မင္းလိုေကာင္မ်ဳိး သည္လို ခ်စ္ျမတ္ႏိုးတဲ့ အေမနဲ႔ မထိုက္တန္ဘူး’ ဟု မွတ္ခ်က္ခ်ပါသည္။
ဟုိတုန္းက မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ရွိ၍ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ခ်င္ရင္ အေဖ၊ အေမ မခ်စ္ႏိုင္ဟူေသာ ၾကမ္းတမ္းေသာ အယူအဆမ်ား ရွိခဲ့ပါသည္။ တစ္ခါတစ္ခါ အေမေသသြားရင္ ေအးမယ္၊ သံေယာဇဥ္ကင္းျပီး ကၽြတ္ကၽြတ္လြတ္လြတ္ ထင္ရာလုပ္ႏိုင္မယ္ စသည္ျဖင့္ မိုက္မဲစြာပင္ ေတြးမိခဲ့ေသးသည္။ ခုေတာ့ အေမ ေသျပီးပါျပီ။ အလာေကာင္းေသာ္လည္း အခါေႏွာင္းေနျပီဆိုသလို ျဖစ္ရပါျပီ။ ခုေတာ့ အေမ့ကို အခ်စ္မပ်က္ဘဲ အမ်ဳိးကို ခ်စ္ႏိုင္သည္။ သားေကာင္းတစ္ေယာက္ ျဖစ္ရင္၊ ျပည္သူျပည္သားေကာင္း တစ္ေယာက္ ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ျပည္သူျပည္သားေကာင္း တစ္ေယာက္ျဖစ္ျခင္းျဖင့္ အေကာင္းဆုံး သားတစ္ေယာက္ ျဖစ္ႏိုင္သည္ဟူေသာ အသိဥာဏ္မ်ား ၀င္လ်က္ရွိပါျပီ။ ခ်စ္စရာ အေမကား မရွိေတာ့ပါ။
အေဖမွာ ေျမတိုင္းစာေရးျဖစ္၍ လယ္၀န္ဗ်ဴရိုကရက္၏ မာန္မဲျခင္းခံရပါသည္။ လယ္၀န္မင္းမ်ားအား ေကၽြးရေမြးရ ဧည့္ခံရရုံမက ရွိလည္းခိုး ဘုရားလည္း ထူးရပါသည္။ အေဖမွာ ထိုသို႔ေသာ ေအာက္က်မႈမ်ားကို အေတာ္ မခံမရပ္ႏိုင္ ျဖစ္၏။ တစ္ခါတုန္းက ‘ဒီတစ္ခါ လယ္၀န္ ငါ့ကို ၾကိမ္းေမာင္းရင္ ျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္ ေဆာ္မယ္’ ဆိုျပီး သံတုတ္ၾကီးတစ္ခု အဆင္သင့္ လုပ္ထားပါေသးသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ လယ္၀န္ကို အထင္ၾကီးျပီး အရြယ္ေရာက္လာသူမ်ား ျဖစ္၏။ တစ္ခါက သားရိုးကုန္းရြာတြင္ေနစဥ္ အဂၤလိပ္ လယ္၀န္တစ္ေယာက္ လာပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္ကား ေက်ာင္းမေနရရန္ ငိုေကာင္းတုန္းအရြယ္ ျဖစ္၏။ လယ္၀န္မွာ အဂၤလိပ္ျဖစ္သျဖင့္ ကၽြန္ေတာ့္အဖို႔ အရာရာ ဆန္းၾကယ္ေန၏။ သူ ဖိနပ္တေဒါက္ေဒါက္ႏွင့္ ေလွ်ာက္ရန္ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းက ေကာ္ေဇာငွား၍ ခင္းေပးရ၏။ အိပ္သာသတ္သတ္ လုပ္ေပးရ၏။ ကၽြန္ေတာ္သည္ လယ္၀န္မ်ား၏ ေခ်းမွာ တစ္မ်ဳိးျဖစ္ရမည္ဟု ယူဆျပီး၊ သူယိုသြားေသာေခ်းကို သြားၾကည့္မိေသး၏။ ဤမွ် ကၽြန္ေတာ့္အေဖ၏ ဘ၀ ေအာက္က်ပါသည္။ သို႔ေသာ္ အေဖ့မွာ ထြက္ေပါက္မရွိ။ ထြက္ေပါက္အေနႏွင့္ ကုန္ကူးသည္။ ကုန္မျမတ္သည့္အျပင္ ခ်စ္တီးေၾကြးတင္ျပီး ခ်စ္တီးအား ေနအိမ္ကို အပ္ရပါသည္။ ရွိေသာ ေျမကေလးမ်ားကုိလည္း ေရာင္းပစ္ရပါေသးသည္။ အျခားထြက္ေပါက္တစ္ခုကား ကၽြန္ေတာ္ ျဖစ္ပါသည္။ အေဖသည္ သူတို႔ကုိယ္တုိင္ မစားရက္ မေသာက္ရက္ စီးပြားရွာျပီး ကၽြန္ေတာ့္အား ေက်ာင္းထားျခင္းမွာ လယ္၀န္ျဖစ္ေစရန္ ျဖစ္၏။ ဘီေအေအာင္ျပီးေသာအခါ လယ္၀န္ထက္ၾကီးေစရန္ အိုင္စီအက္(စ္) ၀င္ေစခ်င္၏။ ကာလကတၱား၌ အမ္-ေအ-ဘီအယ္လ္ တက္ေသာအခါ ၀တ္လုံျဖစ္ေစလို၏။
ဘီေအေအာင္ျပီး သခင္ဗစိန္၊ သခင္ဗေသာင္းႏွင့္ တဲြမိျပီး တို႔ဗမာအစည္းအရုံး ပထမအၾကိမ္ (ေရနံေခ်ာင္း) ညီလာခံ က်င္းပေသာအခါ ကၽြန္ေတာ္ တဲြဖက္အတြင္းေရးမွဴး အျဖစ္တြင္ ကၽြန္ေတာ့္အေဖမွာ ေယာက်ာ္းတန္မဲ့ ခ်