ေစ်း

ေစ်း

ေစ်း(market)ဆိုသည္မွာ စားသံုးကုန္ပစၥည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးကို ေရာင္းဝယ္ ေဖာက္ကားရာဌာန ျဖစ္သည္။ ေရွးအခါက ေစ်းကို ေနရာ အတည္တက် သတ္မွတ္ထားျခင္းမရွိေခ်။ ထိုအခါက လမ္းပန္း အဆက္အသြယ္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးမွာ မလြယ္ကူေသးသည့္ အေလ်ာက္၊ တည္ခင္းေရာင္းခ်ေသာ ေစ်းဟူ၍လည္း မရွိခဲ့ေခ်။ ကုန္ေရာင္းလိုသူတစ္ဦးအဖို႔ မိမိ၏ကုန္စည္မ်ားကို တစ္ ေနရာတည္းတြင္ထား၍ ေရာင္းခ်ေသာအခါ၊ မိမိအတြက္လည္း သက္သာ၊ ကုန္ဝယ္လိုသူအဖို႔လည္း လိုက္လံရွာေဖြ၍ မေနရဘဲ၊ အလြယ္တကူ လာေရာက္ဝယ္ ယူႏိုင္သည္ကိုေတြ႔ရ၏။ ဤ နည္းႏွင္ႏွင္ပင္ အျခားကုန္သည္မ်ားကလည္း ထိုသူ၏ အနီး တြင္ တည္ခင္းေရာင္းခ်၏။ ဤသို႔အားျဖင့္ ေရာင္းသူဝယ္သူ မ်ားျပားလာျပီးလွ်င္ ထိုေနရာသည္ ေစ်းျဖစ္လာေတာ့၏။
ဤကဲ့သို႔ျဖစ္ေပၚလာေသာေစ်းမွာ အျမဲတမ္း မဟုတ္ေသး ေခ်။ ရာသီအလိုက္ေပၚေသာ စပါး၊ ႏွမ္း၊ ေျပာင္း၊ ဆီ၊ ေဆး စသည္တို႔မွာ သိုမွီးထားရွိႏိုင္ေသာ ကုန္ပစၥည္းမ်ားျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ တစ္ၾကိမ္ျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ၾကိမ္ျဖစ္ေစ အေရာင္းအဝယ္ျပဳၾကသည့္အားေလ်ာ္စြာ ထုိေစ်းမ်ားမွာ ေရာင္း ဝယ္ခ်ိန္ လြန္ေျမာက္ပါက ေစ်းအျဖစ္ ဆက္လက္၍မတည္ရွိ ေတာ့ေခ်။ သို႔ေသာ္ သိုေလွာင္သိမ္းဆည္း၍ မထားႏိုင္ေသာ ေန႔စဥ္သံုး စားနပ္ရိကၡာမ်ားအတြက္ ေန႔စဥ္ေရာင္းခ်ရန္ ေစ်းလို ၏။ လူေနမႈစနစ္ တေ႐ြ႔ေ႐ြ႔ေျပာင္းလဲလာသည့္အေလ်ာက္၊ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈစနစ္သည္လည္း ေရွးကႏွင့္မတူဘဲ ကြဲျပားလာေလသည္။ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ သယ္ယူပို႔ ေဆာင္ေရးမ်ားမွာလည္း ေရွးကထက္ ပိုမိုလ်င္ျမန္ တိုးတက္ လာေလရာ၊ ရာသီအခါမေ႐ြး ဖြင့္လွစ္ထားရွိေသာ ေစ်းမ်ား ေပၚေပါက္လာရေပသည္။
ကူးသန္းသြားလာေရး ခက္ခဲေသာ အခ်ဳိ႔ေဒသမ်ားတြင္ မူကား၊ ၅ ရက္တစ္ၾကိမ္၊ ရက္သတၱတစ္ပတ္လွ်င္ တစ္ၾကိမ္ ေရာင္းခ်ၾကသည့္ ယာယီေစ်းမ်ားရွိေသး၏။ ေရေၾကာင္းခရီး လမ္းသာရွိေသာ ေတာလက္ေက်း႐ြာမ်ား၌ မူကား ေလွသမၺာန္ သေဘၤာမ်ား ဆိုက္ကပ္ရာ ဆိပ္ကမ္းသည္ပင္ ေစ်းျဖစ္ေတာ့၏။ အခ်ဳိ႔ေသာ ႐ြာကေလးမ်ားမွာ အိမ္တြင္ပင္ ဆိုင္ဖြင့္ထား၏။ အခ်ဳိ႔ေစ်းမ်ားမွာ အမိုးအကာဟူ၍ မရွိဘဲ၊ လမ္းေဘးတစ္ဖက္ တစ္ခ်က္၌ နံနက္ပိုင္းတြင္သာျဖစ္ေစ၊ ညေနပိုင္းတြင္သာျဖစ္ေစ၊ တည္ခင္းေရာင္းခ်ေသာ ယာယီေစ်းမွ်ျဖစ္ၾကသည္။ အျမဲတမ္း ေစ်းမွာမူ၊ မိုးကာထားေသာ ဆိုင္တန္းမ်ားရွိ၏။ ကုန္ပစၥည္း အမ်ိဳးမ်ဳိးကို ေရာေထြး၍မထားဘဲ၊ ကုန္တစ္မ်ဳိးတည္းသာ သီးသန္႔ေရာင္းခ်သည့္ ေစ်း႐ံုမ်ား ထားရွိ၏။
ေစ်းသည္ ျမိဳ႔၏အဂၤါရပ္မ်ားတြင္ အပါအဝင္ျဖစ္ေပသည္။ ျမိဳ႔တိုင္းတြင္ေစ်းရွိသည္။ ျမိဳ႔အက်ယ္အဝန္းကိုလိုက္၍ ေစ်း တစ္ခု သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ခု သံုးခု ရွိတတ္သည္။ ေစ်းသည္မ်ား ေသာအားျဖင့္ ေဒသႏၱရအုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႔ပိုင္ျဖစ္၏။ ပုဂၢလိက ပိုင္ေစ်းမ်ားမွာ အနည္းအက်ဥ္းမွ်သာရွိေပသည္။ ေစ်းကို ေဒသႏၱရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔က သတ္မွတ္ထားေသာ စည္းကမ္း ဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီ အုပ္ခ်ဳပ္ရသည္။ ေစ်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ ေစ်းေခါင္းတစ္ဦး ထားရွိရသည္။ ေစ်းအတြင္း သန္႔ရွင္းေရး၊ ေစ်းဆိုင္မ်ားလံုျခံဳေရး၊ ေစ်းအတြင္းရွိ ဆိုင္မ်ားေပၚတြင္ အခြန္ အခ မ်ားေကာက္ခံေရး စသည္တို႔ကို ေစ်းေခါင္းကတာဝန္ယူ၍ ခန္႔ခြဲစီမံရေလသည္။
ယင္းသို႔ေရာင္းဝယ္သူတို႔ လြယ္ကူစြာ ေရာင္းဝယ္ႏိုင္မႈ အတြက္ အတည္တက် သတ္မွတ္ကာေရာင္းဝယ္ လာၾကသည့္ ေစ်းမ်ားျဖစ္ေပၚလာျပီးေနာက္၊ ကုန္သည္တို႔က ဖန္တီးယူေသာ ေစ်းမ်ားလည္း ေပၚေပါက္ခဲ့၏။ ထိုကုန္သည္တို႔က ဖန္တီး သည့္ ေစ်းမ်ားမွာ ကုန္စည္ျပပြဲၾကီးမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ ယင္းသို႔ ကုန္စည္ျပပြဲၾကီးမ်ားကို ဖန္တီးျခင္းျဖင့္ ကမၻာ့အရပ္ရပ္ ေဒသ အသီးသီးတို႔မွ လူအမ်ားသည္ ထိုျပပြဲတို႔သို႔လာေရာက္ၾကည့္လို စိတ္မ်ားပြားမ်ားလာျခင္း၊ လာေရာက္ၾကည့္သူမ်ားမွတစ္ဆင့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို ေၾကာ္ျငာျပီးျဖစ္ျခင္းႏွင့္ ကုန္အေရာင္းရ တြင္က်ယ္ျခင္း စသည့္အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမ်ားရွိခဲ့ေလသည္။ အထူးသျဖင့္ ကုန္စည္ျပပြဲျပဳလုပ္ေသာျမိဳ႔၏ ေရာင္းဝယ္မႈ တိုးတက္ျခင္းကား ယံုမွားဘြယ္မရွိေခ်။ ၁၈၅၁ခုႏွစ္၌ အဂၤလန္ ျပည္ လန္ဒန္ျမိဳ႔ရွိ ဟိုက္ပတ္တြင္ ကုန္စည္ျပပြဲၾကီးတစ္ခုကို ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ယင္းကုန္စည္ျပပြဲကို ဝိတိုရိယဘုရင္မၾကီး၏ ၾကင္ယာေတာ္ အဲလဗတ္မင္းသားၾကီး၏ အၾကံေပးခ်က္အရ က်င္းပခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။ ထိုျပပြဲတြင္ ကုန္ၾကမ္းမ်ား၊ စက္မႈပစၥည္း မ်ား၊ လူသံုးကုန္ပစၥည္းမ်ား၊ အႏုပညာေျမာက္သည့္ပစၥည္းမ်ား ဟူ၍ အပိုင္းၾကီး ၄ ပိုင္းခြဲကာ ျပသထား၏။ ယင္းသို႔ဖန္တီး လိုက္ေသာ ေစ်းသို႔ ကမၻာအရပ္ရပ္မွ လာေရာက္ၾကည့္႐ႈၾကေလ သည္။ ထိုသူတို႔မွတစ္ဆင့္ ကမၻာသို႔ေၾကာ္ျငာေပးလိုက္သကဲ့သို႔ ျဖစ္ေပသည္။ ထိုျပပြဲ အက်ဳိးေက်းဇူးေၾကာင့္ ၁၈၅ဝ ျပည့္ႏွစ္ တြင္ ေပါင္ ၇၁ သန္း၊ ၁၈၅၃ ခုႏွစ္တြင္ ေပါင္ ၉၉ သန္း အထိ တိုးတက္လာခဲ့ေလသည္။
ျဗိတိန္ႏိုင္ငံ၏ ကုန္စည္ျပပြဲ ေအာင္ျမင္အက်ဳိးမ်ားမႈကို သိရွိလာၾကေသာ ႏိုင္ငံအသီးသီးတို႔ကလည္း ထိုျပပြဲမ်ားကို ျပဳလုပ္ရန္ စိတ္ထက္သန္လာၾကေလသည္။ ထိုေၾကာင့္ပင္လွ်င္ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံ၌ ၁၈၅၁ ခုႏွစ္တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ျပပြဲၾကီးမွာ ယခုေခတ္ကုန္စည္ျပပြဲၾကီးမ်ား ေပၚေပါက္လာရာတြင္ တစ္ခု ေသာအဆင့္ျဖစ္သည္ ဟုဆိုရေပမည္။ ကုန္စည္ျပပြဲကို ဒုတိယ ဖန္တီးေသာႏိုင္ငံမွာ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံျဖစ္၏။ ၁၈၅၅ ခုႏွစ္တြင္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပါရစ္ျမိဳ႔၌ ျပပြဲၾကီးတစ္ခုကို ျပဳလုပ္ခဲ့ေလသည္။ ထိုကုန္စည္ျပပြဲမ်ား၏ ေအာင္ျမင္မႈေၾကာင့္ ေနာင္အခါတြင္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအသီးသီးမွ ကုန္စည္ျပပြဲမ်ားကိုက်င္းပကာ၊ မိမိတို႔ တိုင္းျပည္ထြက္ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို အေရာင္းရတြင္က်ယ္ေစရန္ ပါဝင္ျပသလာၾကေလသည္။ အေရွ႔တိုင္းျပည္မ်ားတြင္ ထိုကုန္ စည္ျပပြဲမ်ားကို ဘာသာေရးပြဲေတာ္အခ်ိန္မ်ား၌ က်င္းပေလ့ရွိၾက သည္။