သိထားသင့္တဲ့ အဆစ္အျမစ္နာ ေရာဂါမ်ား

သိထားသင့္တဲ့ အဆစ္အျမစ္နာ ေရာဂါမ်ား
=======================
အဆစ္အျမစ္နာေဝဒနာေတြဟာ အလြန္ နာက်င္ကိုက္ခဲၿပီး ခံစားရခက္လွတာမို႔ အလုပ္ ပ်က္အကိုင္ပ်က္ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အလြယ္ တကူကုသရန္လည္း မျဖစ္ႏိုင္ တာမို႔ သိထားရင္ ႀကိဳတင္ၿပီးကာကြယ္ႏိုင္ေအာင္ ‘အဆစ္အျမစ္နာ ေရာဂါမ်ား’ နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ က်န္းမာေရးအသိပညာ ဗဟုသုတေတြကို ဒီလမွာ ေရးသားေဖာ္ျပလိုက္ပါ တယ္။
အျဖစ္မ်ားတဲ့ အဆစ္အျမစ္နာ ေရာဂါမ်ား
(၁) Rheumatic Arthritis (ပိုးေလးဖက္နာ)
(၂) Rheumatoid Arthritis (ေသြးေလးဖက္နာ)
(၃)Osteoarthritis (အဆစ္ေရာင္ရမ္းနာ)
(၄) Bone TB (အ႐ိုးတီဘီ)
(၅) Gout (ေဂါက္ေရာဂါ)
Rheumatic Arthritis ပိုးေလးဖက္နာ
ေျခေတြလက္ေတြ ေလးဖက္စလုံး နာတတ္ လို႔ ေလးဖက္နာလို႔ ေခၚၾကတာပါ။ ျဖစ္ေစတာက Group A.B Haemolytic Streptococcus ေခၚတဲ့ ဗက္တီးရီးယားပိုး တစ္မ်ဳိး (ကူးစက္ခံရ တာ) ေၾကာင့္ ပိုးေလးဖက္နာအမ်ဳိးအစား ျဖစ္ပါ တယ္။အျဖစ္အမ်ားဆုံးလူေတြကေတာ့
- ထူထပ္တဲ့ အိမ္ေျခရိွတဲ့ ရပ္ကြက္မ်ား
- ေလေကာင္းေလသန္႔ေကာင္းစြာ မဝင္ႏိုင္တဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္မ်ား
- က်ဥ္းေျမာင္းတဲ့ အိမ္အတြင္း မ်ားျပားတဲ့ မိသားစုနဲ႔
- လူအမ်ားစုေပါင္းေနထိုင္ရာ လူမ်ဳိးမ်ားမွာ အမ်ားဆုံး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ပိုးေလးဖက္နာေရာဂါျဖစ္ၿပီဆိုတာကို သိရိွႏိုင္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့ …ေလးဖက္နာေရာဂါစတင္ျဖစ္ပြားရင္
- အာသီေရာင္ျခင္း (Tonsillitis)
- လည္ေခ်ာင္းမ်ားမၾကာခဏနာျခင္း (Soethroat)
- အဆစ္မ်ားကိုက္ခဲျခင္း (Joints Pain)
- အဖ်ားတေငြ႕ေငြ႕ရိွျခင္း (Fever)
- အက်ိတ္ေလးေတြ စမ္းမိတတ္ျခင္းအားျဖင့္ သိရိွႏိုင္ပါတယ္။
Complications (ပိုးေလးဖက္နာေရာဂါ၏ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ဳိးမ်ား)
ပိုးေလးဖက္နာေရာဂါကို ေသေသခ်ာခ်ာ အျမစ္ ျပတ္ေအာင္ မကုသရင္၊ မကာကြယ္ထားရင္
(၁)Rheumatic Fever & Arthritis(မၾကာခဏ) ဖ်ား၍ အဆစ္အျမစ္မ်ား ကိုက္ခဲ ေရာင္ရမ္းနာက်င္ျခင္း
(၂)Mitral Stenosis (ႏွလုံးဆို႔ရွင္အေပါက္ က်ဥ္းေျမာင္းသြားျခင္း)
Mitral Regurgitation (ႏွလုံးအဆို႔ရွင္ ဟာသြားျခင္း)
(၃)Heart Failure (ႏွလုံးသားျပတ္ျခင္း)
Nephritis
ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္ ထိခိုက္ျခင္းမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားတတ္ပါ တယ္။
ပိုးေလးဖက္နာေရာဂါ၏ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
- အာသီးနဲ႔ လည္ေခ်ာင္းမ်ား မၾကာခဏေရာင္ ရမ္းတတ္တဲ့ ရာဇဝင္ရိွျခင္း
- အဆစ္မ်ား မၾကာခဏကိုက္ခဲျခင္း
- ႏွလုံးခုန္ျမန္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ပုံမွန္ျဖစ္ျခင္းကို စမ္းသပ္ေတြ႕ရိွရပါမယ္
ေရာဂါျဖစ္ေၾကာင္း ရွာေဖြရာမွာ
- ရင္ဘတ္ဓာတ္မွန္ (Chest X’ Ray)
- ႏွလုံးလွ်ပ္စစ္စမ္းသပ္စက္ (ECG)
- ဓာတ္ခြဲခန္းကရတဲ့ ေသြးအေျဖ (Laboratory Blood Test)
ေသြးအေျဖမွာေတာ့ ASO Titre Un > 200 (ႏွစ္ရာအထက္ေက်ာ္ေနရင္ ေလးဖက္နာေရာဂါ ရိွေနေၾကာင္း သိရိွႏိုင္ပါတယ္)
ေလးဖက္နာေရာဂါကို ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသဖို႔ဆိုတာ
ဒီေရာဂါဟာ ျဖစ္စမွာ သိရိွၿပီး ဆရာဝန္ရဲ႕ ကုသခ်က္ကို တစ္သေဝမတိမ္းလိုက္နာတဲ့ လူနာေတြ အတြက္ေတာ့ မုခ်ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ၿပီး ေသေသခ်ာ ခ်ာ စနစ္တက် ကုသမႈမခံရင္ေတာ့ ေလးဖက္ နာေရာဂါရင့္ၿပီး ေနာက္ဆက္တြဲ အႏၲရာယ္ေတြ ျဖစ္တဲ့ ႏွလုံးအဆို႔ရွင္ပ်က္စီးမႈမ်ား ျဖစ္လာရင္ေတာ့ ဒီေရာဂါေတြကိုပဲ ထပ္ဆင့္ ကုသေ ပးရတဲ့ အေျခအေနေတြ ရိွလာႏိုင္ပါ တယ္။
Rheumatoid Arthritis (RA) ေသြးေလးဖက္နာ
RA က ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ခုခံကာကြယ္ေရးစနစ္ ခ်ဳိ႕ယြင္းမႈေၾကာင့္ ကိုယ္ပိုင္ (ကိုယ့္ခႏၶာကိုယ္က) တစ္သွ်ဴးႏွင့္ ဓာတ္မတည့္မႈျဖစ္ကာ ရရိွလာေသာ ေရာဂါတစ္ခု (An Autoimmune Disease) ျဖစ္တယ္။RA သည္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ရိွ အဆစ္အျမစ္ တို႔ကို ဒုကၡေပးၿပီး ေနာက္ဆုံး၌ အဆစ္အျမစ္မ်ား ကို ပ်က္စီးယိုယြင္းသြားေစႏိုင္ပါသည္။ (အဆစ္ အဆက္မ်ား ဆိုင္းသြားျခင္း၊ အ႐ိုးအဆစ္မ်ား ပုံပ်က္သြားျခင္း)ေရာဂါျဖစ္စတြင္ လက္ေမာင္း၊ လက္ေကာက္ ဝတ္ႏွင့္ လက္ဆစ္မ်ားကို စတင္ဒုကၡေပးၿပီး မၾကာခင္မွာ အ႐ိုးအဆစ္တိုင္း ေရာင္လာေစသည္။ ¤င္းေဝဒနာရွင္တို႔၏ မိသားစုရာဇဝင္ကို ျပန္ လိုက္လွ်င္ အမ်ဳိးထဲ၌ တစ္ဦးမဟုတ္တစ္ဦးတြင္ ေဂါက္ေရာဂါ Gout (သို႔မဟုတ္) အဆစ္ေရာင္ ေရာဂါ (Rheumatism) ေရာဂါ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးရိွခဲ့ ဖူးသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ထို RA ေရာဂါဆိုးရလွ်င္ နာက်င္ကိုက္ခဲေသာ ေဝဒနာကို ျပင္း စြာခံစားရ မည္။ အားအင္ကုန္ခန္းၿပီး ႀကံ႕ခိုင္မႈေလ်ာ့နည္း ေစသည့္အျပင္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်လာမည္။ ေနာက္ဆုံး အေျခအေနဆိုးဝါးလွ်င္ အဆစ္အျမစ္ မ်ား ေရာင္ လာမည္။ ပုံပ်က္ပန္းပ်က္ ျဖစ္လာ မည္။ အဆစ္မ်ားခိုင္လွ်င္လည္း ခိုင္သြားမည္။ ရံဖန္ရံခါ၌ လက္ေခ်ာင္းႏွင့္ေမးတို႔တြင္ ဘုႀကီးမ်ား ေပါက္လာတတ္ေပေသးသည္။
Osteoarthritis အဆစ္ေရာင္ရမ္းနာ (သို႔မဟုတ္) ႐ိုးဆက္ေရာင္နာ
Osrteo Arthritis (႐ိုးဆက္ေရာင္နာ) က အဆစ္မ်ားထိ ဆက္ရာ အ႐ိုးႏုမ်ား ပ်က္စီးလာ လို႔ ကိုက္ခဲလာတတ္ပါတယ္။ အဆစ္ေတြေရာင္ၿပီး နာက်င္မႈကို ျဖစ္ေစ ပါတယ္။ လႈပ္ရွားမႈမ်ားတဲ့ ခါး၊ လက္ေကာက္ဝတ္၊ တင္ပါးဆုံ၊ ဒူးဆစ္၊ လက္ဆစ္ေတြမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေန ကေန ေရာဂါတိုးလာရင္ Rheumatoid Arthritis ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
Bone TB အ႐ိုးတီဘီ
အ႐ိုးပါးေရာဂါမွာ မထင္မွတ္ဘဲ ျပန္ၿပီး အျဖစ္မ်ားလာတာက အ႐ိုးတီဘီပါ။ အရင္က ျဖစ္တာ နည္းသြားခဲ့ရာက ယခုအျဖစ္ ျပန္မ်ားလာ ေနပါတယ္။ ျဗဳန္းခနဲ ခါးနာလာ တာမ်ဳိးျဖစ္ၿပီး အဆုတ္ မွာ သလိပ္မွာ ဘာလကၡဏာမွ မျပဘဲ အ႐ိုးမွာ တီဘီပိုးဝင္လာၿပီး ျဖစ္လာတာပါ။ အ႐ိုးျပားလာ တယ္၊ ဒူးဆစ္ေတြ ေရာင္လာတယ္၊ နာလာတယ္။ ဓာတ္မွန္မွာ မေတြ႕ရေပမယ့္ ေသြး စစ္ၾကည့္ေတာ့မွ ေတြ႕ရတာပါ။
Gout ေဂါက္ေရာဂါ
ေဂါက္ေရာဂါသည္ နာတာရွည္အဆစ္ေရာင္ ေရာဂါ Chronic Rheumatic ေရာဂါအုပ္စုဝင္ ျဖစ္ပါသည္။ အဓိကအားျဖင့္ ‘ေျခမ’ မ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားသည္။ ထိုကဲ့သို ႔ ျဖစ္ရျခင္းမွာ – ေျခမ အဆစ္ထုံးေက်ာက္ Chalky မ်ား စုေဝးေနျခင္း ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ေဆးက်မ္းအမ်ားစုတြင္ ေဂါက္ေရာဂါသည္ ေဆြစဥ္မ်ဳိးဆက္ လိုက္ေသာ ေရာဂါဟု ယူဆၾကသည္။ စာရင္းဇယားႏွင့္ သုေတသနျပဳခ်က္အရလည္း ဤအယူအဆကို ေထာက္ခံေနၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ေဂါက္ေရာဂါ အလြယ္တကူ ဝင္ေရာက္ရန္ ေရခံေျမခံရိွေသာ တစ္စုံတစ္ေယာက္က အေနအထိုင္ အစား အေသာက္ေလာ္မာလွ်င္ အေႏွးႏွင့္အျမန္ ေဂါက္ ေရာဂါျဖစ္မည္ဟု ဆိုျခင္းက ပိုမွန္ကန္ေ ပလိမ့္ မည္။ အထူးသျဖင့္ ယူရစ္အက္စစ္ (Uricacid) ေတြမ်ားေစတဲ့ ကလီစာေတြ၊ မွ်စ္၊ ပဲပင္ေပါက္၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ ဘီယာစတဲ့အစားအေသာက္ေတြ ေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာ ပါ။ အခ်ဳိ႕ေဆးစား႐ုံနဲ႔ ေပ်ာက္ ကင္းသြားတတ္ပါတယ္။ Uricacid ေၾကာင့္ အဆစ္နာတာကိုေတာ့ အျပင္ေဆးခန္းေတြမွာ ျပသ႐ုံနဲ႔ ေပ်ာက္ကင္းသြားႏိုင္ပါတယ္။
ယူရစ္အက္စစ္ သိပ္မ်ားလာရင္ ေဂါက္ (Gout) ေရာဂါ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေန မွာ အသားေတြေရာင္လာၿပီး လမ္းေလွ်ာက္လို႔ မေကာင္းျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ယူရစ္အက္စစ္ေတြ ေသြးထဲကေန အ႐ိုးအဆစ္ေတြဆီ ေရာက္သြားလို႔ ျဖစ္ရတာပါ။ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ကစၿပီး ၅ဝ ႏွစ္ အရြယ္ေလာက္အထိ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အမ်ဳိး သမီးေတြထက္ အမ်ဳိးသားေတြမွာ အျဖစ္မ်ား တတ္ပါတယ္။အ႐ိုးေရာဂါေတြကို ႐ိုး႐ိုးဓာတ္မွန္ေတြနဲ႔ ႐ိုက္ၿပီး ေရာဂါရွာႏိုင္သလုိ သံလိုက္ဓာတ္သုံး အဆင့္ျမင့္ ေရာဂါ ရွာေပးတဲ့MRI ကိရိယာေတြ ကို အသုံးျပဳၿပီး သိႏိုင္ပါတယ္။ ဓာတ္ခြဲခန္းမွာ ေသြးကိုလိုအပ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ရွာေဖြၿပီး အ႐ိုးေရာဂါရွာရတာလည္း ေတာ္ေတာ္ထိေရာက္ ပါတယ္။ ပိုးေလးဖက္နာျဖစ္တဲ့ Rheumatic Arthritis ေတြ၊Rheumatic Fever ေတြဆိုရင္ ASO Titre ေသြး ထဲမွာပါတဲ့ အေရအတြက္ကို ၾကည့္ၿပီး ကုသေပးရပါတယ္။ Gout ေဂါက္ေရာဂါ မွာ အဆစ္အျမစ္ကိုက္ေစတဲ့ Uricacid ယူရစ္ အက္စစ္ကိုလည္း ေသြးထဲမွာ ပါတဲ့ႏႈ န္းၾကည့္ၿပီး ကုသရပါတယ္။ ဒီေဂါက္ေရာဂါသည္ေတြမွာေတာ့ ယူရစ္အက္ဆစ္ေတြမ်ားေစတဲ့ ကလီစာေတြ၊ မွ်စ္၊ ပဲပင္ေပါက္၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ ဘီယာစတဲ့ အစား အေသာက္ေတြကိုပါ ေရွာင္ရွားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဆစ္အျမစ္ေရာဂါေတြ ျဖစ္လာရင္ေတာ့ တတ္ ကြၽမ္းနားလည္တဲ့ ဆရာဝန္ေတြနဲ႔ စနစ္တက် ကုသမႈခံယူတာကေတာ့ ကိုယ့္အတြက္ အေကာင္း ဆုံးျဖစ္မွာပါ။
ေဒါက္တာေအာင္ဆန္းဝင္း