ကလ်ာဏီမြန္ေက်ာက္စာ စာ မ်က္ႏွာ၇၇-၈ဝ တြင္ ''သကၠရာဇ္ ၈၃၈ ခု၌ ရာဇာဓိပတိမင္းႀကီး သည္ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီးကို ဆံေတာ္ဓာတ္ေတာ္ေစတီအား ပူေဇာ္အံ့ေသာငွာ သီတင္းကြၽတ္ လဆန္း ၈ရက္ ၾကာသပေတးေန႔ ေလွေဖာင္ထက္ေဆာက္အပ္ေသာ ေရႊေရာင္ေတာက္ ရႊန္းစုလစ္မြန္း ခြၽန္ရွိေသာ ျပာသာဒ္ထက္ စီေတာ္ မူလ်က္ သိၾကားမင္း၏ဗိမာန္ႏွင့္ တူေသာဣႏၵဂိမာနအမည္ရွိေသာ ေရႊေလွေရႊေလာင္းအမွဴးရွိေသာ ေလွေပါင္းရံ၍ အစဥ္သျဖင့္သြား ေလေသာ္တိဂံု (ဒဂုန္)ၿမိဳ႕သို႔ေရာက္ ေလ၏။ ......။ ထို႔ေနာက္ သူ႔ရွင္သည္ သံုးရက္ပတ္လံုးႀကီး စြာေသာ မဂၤလာသဘင္ျပဳေစ၍ သီတင္းကြၽတ္လျပည့္ၾကာသပေတး ေန႔၌ ဆံေတာ္ဓာတ္ေျခရင္းသို႔ တက္၍ ေခါင္းေလာင္းႀကီးကို ပူ ေဇာ္ေတာ္မူ၏''ဟူ၍ ဓမၼေစတီ မင္းႀကီးကိုယ္တိုင္ ေရႊတိဂံုေစတီ ေတာ္တြင္ ေခါင္းေလာင္းႀကီးလွဴခဲ့ ေၾကာင္း ေက်ာက္စာေရးထိုး မွတ္ တမ္းတင္ခဲ့သည္။ ဤအေထာက္ အထားမ်ားကို ဆင္ျခင္ျခင္းအား ျဖင့္ဓမၼေစတီ မင္းေခါင္းေလာင္း ေတာ္ႀကီး အမွန္တကယ္ရွိခဲ့၊ မရွိခဲ့ ကို ေဝခြဲႏိုင္ေလာက္သည္ဟုယူ ပါသည္။
ဓမၼေစတီ မင္းေခါင္းေလာင္း ၾကီးတြင္ ေၾကးအခ်ိန္တစ္သိန္းရွစ္ ေသာင္းအမွန္ရွိခဲ့ပါသလား။ ဓမၼ ေစတီေခါင္းေလာင္းေတာ္ၾကီးမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက ေက်ာ္ေစာခဲ့ သည့္အတိုင္း ေၾကးစင္အခ်ိန္ တစ္ သိန္းရွစ္ေသာင္း၊ ေဇာက္တစ္ ဆယ့္ခုနစ္ေတာင္၊ အဝငါးေတာင္ ရွိခဲ့ေၾကာင္း တညီတၫြတ္တည္း ယံုၾကည္ရန္ ခက္ခဲျခင္းရွိလာခဲ့ပါ သည္။ေၾကးစင္တစ္သိန္းရွစ္ေသာင္း ကိုလက္ခံသကဲ့သို႔ တစ္ေသာင္း ရွစ္ေထာင္ကို လက္ခံျခင္း အယူ အဆကြဲမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ တစ္ေသာင္းရွစ္ေထာင္ပင္ မရွိႏိုင္ ဟုမွန္းဆသည္လည္း ရွိပါသည္။ သက္တမ္းအားျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္း ၅ဝဝ ေက်ာ္ၾကာျမင့္ခဲ့ျပီး ႏွစ္ေပါင္း ၄ဝဝ ေက်ာ္ ေရထဲတြင္နစ္ျမဳပ္ေနသည္ ဆိုေသာဓမၼေစတီမင္းေခါင္းေလာင္း ၾကီးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ အတိုင္း အတာတို႔ကို ေရွးလူၾကီးမ်ားအစဥ္ အဆက္ ကမၸည္းတင္ထားခဲ့သမွ် အားမ်က္ကြယ္ျပဳ၍ ၂၁ ရာစု မ်က္လံုးမ်ားျဖင့္ မွန္းဆျမင္ၾကည့္ ျခင္းသည္ မမွ်တႏိုင္ဟု စဥ္းစား ၾကည့္ဖူးပါသည္။ ယခုအခါ ဓမၼ ေစတီမင္းေခါင္းေလာင္းေတာ္ၾကီး ကိုဆယ္ယူေနသည္ျဖစ္၍ ေအာင္ ျမင္ပါက ၄င္းပေဟဠိကို ေျဖရွင္း ျပီးသားျဖစ္ပါမည္။ မည္သို႔ပင္ ျဖစ္ေစ ေခါင္းေလာင္းၾကီးအတိုင္း အတာႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ေရွးက ဘိုးဘတို႔ လံု႔လျပဳခဲ့သည့္ အမွတ္ အသားမ်ားကို သိသာႏိုင္ရန္ ရည္ရြယ္တင္ျပပါမည္။
ဓမၼေစတီမင္း ေခါင္းေလာင္း ေတာ္ၾကီးႏွင့္စပ္လ်ဥ္းသည့္ မွတ္ တမ္းအကၡရာတို႔ကို ေရႊလွံေတာင္ ေက်ာင္းဆရာေတာ္ အရိယဝံသ အာဒိစၥရံသီ စီရင္သည့္ ေရႊတိဂံု သမိုင္းေတာ္သစ္တြင္ အေတာ္ပင္ ျပည့္ျပည့္စံုစံုေတြ႕ႏိုင္ၾကပါသည္။ ထိုက်မ္းစာမ်က္ႏွာ ၁ဝဝႏွင့္ ၁၅ဝ တို႔တြင္ ''ေရႊတိဂံု ဆံေတာ္ဝင္ ေစတီေတာ္ရင္ျပင္၌ ေရစက္ခ်၍ ကိုယ္ေလးေတာ္ေရႊကို ေရႊမ်က္ပါး ခတ္၍ ၾကာႏု၊ ၾကာပ်ံ၊ ေဖာင္းမ ေအာက္ အကုန္မြမ္းမံ၍ ေၾကးစင္ အခ်ိန္ တစ္သိန္းရွစ္ေသာင္း၊ ေဇာက္ တစ္ဆယ့္ခုနစ္ေတာင္၊ အဝ ငါးေတာင္ရွိ ေခါင္းေလာင္း ၾကီးတစ္လံုးႏွင့္ အခ်ိန္ငါးရာရွိ ေခါင္းေလာင္းငယ္တစ္လံုးကိုလဲ လွဴေတာ္မူသည္''ဟု ေဖာ္ျပထား ပါသည္။ ဆရာေမာင္ဆုရွင္၏ ျမတ္ဘုရားေရႊတိဂံု စာမ်က္ႏွာ ၅ဝ တြင္ ''ထို႔ျပင္လည္း အေလး ခ်ိန္ပိႆာ ၁၈ဝဝဝဝရွိေသာေၾကး ေခါင္းေလာင္းၾကီးကိုသြန္းလုပ္၍ ေစတီေတာ္သို႔ လွဴေတာ္မူသည္။ ထိုေခါင္းေလာင္းၾကီးသည္ အဝ ရွစ္ေတာင္၊ ေဇာက္ ၁၂ ေတာင္ရွိ ေလသည္'' ဟုေဖာ္ျပထားသည္။
ကလ်ာဏီေက်ာက္စာတြင္ ''ေကာဇာႏွစ္ ၈၃၈ ခု သီတင္း ကြၽတ္လျပည့္ေန႔၌ ဓမၼေစတီ မင္းၾကီးသည္ ေၾကးခ်ိန္သံုးေထာင္ ရွိေခါင္းေလာင္းၾကီးကို တိဂံု ဆံေတာ္ရွင္အား လွဴဒါန္း၏'' ဟု ေဖာ္ျပထားခ်က္ကို က်ိဳကၠစံ ဆံေတာ္ရွင္သမိုင္းသစ္ စာမ်က္ႏွာ ၃၃၄တြင္ ရွင္းျပထားခ်က္မွာ စိတ္ ဝင္စားဖြယ္ျဖစ္သည့္အျပင္ ေခါင္း ေလာင္းႀကီး၏ အေလးခ်ိန္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အယူအဆသစ္ တစ္ခုအျဖစ္ ဖတ္မွတ္ရသည္။
''ေၾကးအခ်ိန္ သံုးေထာင္ရွိ ေခါင္းေလာင္းၾကီးကိုတိဂံုဆံေတာ္ ရွင္အားလွဴဒါန္း၏''ဟု ကလ်ာဏီ ေက်ာက္စာဆို၏။ အခ်ိန္သည္ အဘယ္ေလာက္ရွိသနည္းဟူမူ ဓာရဏာနိပလံဒလ၊ တူလာပလ သတဍာထဟူေသာ အဘိဓာန္ အဆိုအရ ေလးဓာရဏ။ ဓာရဏ ဆယ္ခုသည္ တမိုက္တူရကား အက်ပ္ေလးဆယ္တစ္ဖိုလ္၊ ဖိုလ္ တစ္ရာသည္ အခ်ိန္မည္၏။ ထို ခ်ိန္သံုးေထာင္ရွိသည္ဟု ဆိုလို သည္။ ထိုခ်ိန္သံုးေထာင္သည္ ပိႆာအားျဖင့္တစ္သိန္းႏွစ္ေသာင္း ရွိ၏။'' ဟုေဖာ္ျပထားပါသည္။ က်ိဳကၠစံဆံေတာ္ရွင္သမိုင္းသစ္ အလိုအရ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ၾကီး ၏အေလးခ်ိန္မွာပိႆာ ၁၂ဝဝဝဝ ျဖစ္ပါသည္။ ေရႊေမာ္ေဓာ ရာဇဝင္ သမိုင္း စာမ်က္ႏွာ ၁၂၃ တြင္မူ ''မိဖုရား ကိုယ္ေလးေရႊခ်ိန္ျပီး လွ်င္ တိဂံုဆံေတာ္ရွင္ဘုရားကို ေရႊသကၤန္းကပ္ေတာ္မူသည္။ ေၾကး အခ်ိန္ပိႆာ ၁ဝဝဝဝဝ ကိုလည္း ေခါင္းေလာင္းသြန္း၍ တင္ထား လွဴဒါန္းေတာ္မူသည္''ဟု ေဖာ္ျပ ထားရာက်ိဳကၠစံဆံေတာ္ရွင္ သမိုင္း သစ္အလိုအရ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ ၾကီး၏အေလးခ်ိန္မွာ ပိႆာတစ္သိန္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။
ဟံသာဝတီေခတ္ ေမာ္ကြန္း တင္စာတမ္းမ်ား စာမ်က္ႏွာ ၃၂၅၊ ၃၂၆ ၌ရွိေသာ ဟံသာဝတီ ေခတ္ သာသနာေရးအေျခအေန တြင္''ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္အား ဓမၼ ေစတီမင္းလွဴဒါန္းသည့္ ကုသိုလ္ ေတာ္မ်ားအနက္ ထူးျခားသည့္ ကုသိုလ္ေတာ္တစ္ခုမွာအစိႏၵေဆာက္ အမည္ရွိေသာ ေခါင္းေလာင္းၾကီး ပင္ျဖစ္သည္။ ယင္းေခါင္းေလာင္း ၾကီးကို ဓမၼေစတီမင္းသည္ ခရစ္ ႏွစ္ ၁၄၇၆ခုႏွစ္တြင္ ေရစက္သြန္း ခ်လွဴဒါန္းသည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ား အရသိရသည္။ ေခါင္းေလာင္းၾကီး မွာေၾကးခ်ိန္ ၁၈ဝဝဝ (၂၉တန္ခန္႔) စီး၍အဝခုနစ္ေတာင္၊ အျမင့္ ၁၂ ေတာင္ရွိသည္''ဟု ေဖာ္ျပထား သည္။ အဆိုပါစာတမ္းအလိုအရ ေခါင္းေလာင္းႀကီး၏အေလးခ်ိန္ မွာပိႆာတစ္ေသာင္းရွစ္ေထာင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဖတ္မွတ္ရပါသည္။
သန္လ်င္ရာဇဝင္ စာမ်က္ႏွာ ၅၂ တြင္ ''ဓမၼေစတီကိုယ္အေလး ႏွင့္ရွင္မိဖုရားကိုယ္ေလးကို ေရႊႏိုင္း ခ်င္းခတ္ျပီးလွ်င္ ေရႊပုဇြန္ခြန္ခတ္ ၍လႊမ္းေတာ္မူသည္။ ေခါင္းေလာင္း ၾကီးအဝ ရွစ္ေတာင္၊ ေဇာက္ ၁၂ ေတာင္ ေၾကးခ်ိန္ပိႆာတစ္သိန္း ရွစ္ေသာင္းကိုလဲ သြန္းလုပ္၍ လွဴ ေတာ္မူျပန္သည္။''ဟု ေဖာ္ျပ ထားျပန္သည္။ အလားတူပင္ အဂၢမဟာပ႑ိတ ေဒါက္တာ ဦးလင္းေရးသားေသာ ေရႊတိဂံု သမိုင္းေတာ္ မူေဟာင္းႏွင့္ မူသစ္ က်ယ္စာမ်က္ႏွာ ၁၆ဝ တြင္ ''၆။ သကၠရာဇ္ ၈၃၄-ခုႏွစ္တြင္ သမက္ ေတာ္ဓမၼေစတီမင္းျပဳ၏။ ေရႊတိဂံု ေစတီေတာ္ကို ေရႊခ်၍အခ်ိန္တစ္ သိန္းရွစ္ေသာင္း၊ ေဇာက္တစ္ဆယ့္ ခုနစ္ေတာင္၊ အဝငါးေတာင္ရွိ ေသာေခါင္းေလာင္းႀကီးတစ္လံုး၊ အခ်ိန္ငါးရာရွိေသာ ေခါင္းေလာင္း ငယ္တစ္လံုး လွဴေတာ္မူ၏''ဟု အတိအက် ေရးသြင္းမွတ္တမ္း တင္ခဲ့သည္။ ထိုကဲ့သို႔ အံ့မခန္း ၾကီးမားေသာ ေခါင္းေလာင္းႀကီး ကိုသြန္းလုပ္ရန္မည္ကဲ့သို႔အစပ်ိဳး ျဖစ္ခဲ့သည္ကို ျမန္မာ့ဂုဏ္ရည္ ရာဇဝင္ဖတ္စာ ဒုတိယပိုင္းစာ မ်က္ႏွာ ၃၆၇၊၃၆၈ ေဖာ္ျပထား ခ်က္မ်ား၌ အေသးစိတ္ဖတ္ခြင့္ ရႏိုင္သည္။
''တစ္ရံခါေသာ္ ဓမၼေစတီမင္း သည္အျမိဳ႕ျမိဳ႕တြင္ အိမ္ရွိစာရင္းကို ယူေစရာစာရင္းယူေသာ အမတ္ ေလးေယာက္တို႔သည္ စာရင္းယူ႐ံု သာမဟုတ္ ယံုမွတ္ေၾကးလည္း ေကာက္ရမည္ထင္၍ ေကာက္ျပီး လွ်င္ရေသာေၾကး တစ္သန္းရွစ္ သိန္းကို မင္းၾကီးအား ဆက္ေလ သည္။ မင္းၾကီးလည္းအိမ္ရွိကိုသာ သိလို၍ ခန္႔ထားသည္။ ဆင္းရဲသူ ဆင္းရဲသားတို႔ထံမွ ေၾကးကို ေကာက္ယူေကာင္းမည္ေလာဟု အမတ္ေလးေယာက္ကို အျပစ္ေပး လ်က္ ေၾကးမ်ားကိုျပန္ေပးေစဟု မိန္႔ေတာ္မူေလ၏။ ထိုအခါဆင္းရဲ သားတို႔က ကြၽန္ေတာ္တို႔ျပန္၍ မယူလိုပါျပီ၊ ေတာ္သင့္ရာေကာင္း မႈတစ္စံုတစ္ခု ျပဳေတာ္မူပါဟု ေလွ်ာက္ၾက၏။ ေလွ်ာက္ၾကသည့္ အတိုင္း တိဂံုဆံေတာ္ရွင္တြင္ ဆြဲ လွဴရန္ ေခါင္းေလာင္းၾကီးသြန္း ေစဟု ဗညားအိန္အမတ္ၾကီးကို ခန္႔ေတာ္မူ၏။ အမတ္ၾကီးလည္း ေဇာက္တစ္ဆယ့္ႏွစ္ေတာင္ အဝ ခုနစ္ေတာင္ရွိ ေခါင္းေလာင္းၾကီး ကို သြန္း၏''ဟု အမွတ္အသားျပဳ ထားသည္မွာ ေခါင္းေလာင္းၾကီး ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အေထာက္ အထားေကာင္းျဖစ္ပါသည္။ ဓမၼ ေစတီမင္းသည္ ကမၻာစံခ်ိန္တင္ ေၾကးအေလးခ်ိန္ရွိေသာ ေခါင္း ေလာင္းႀကီးကို သြန္းလုပ္ႏိုင္မႈ အတြက္ ေႏွာင္းလူမ်ားယံုမွား သံသယျဖစ္ႏိုင္ေျခကို ေရႊေမာေဓာ သမိုင္းကိုေရးသားေသာ စာသင္ ဆရာ-ေမာင္ဘူဟူသည့္ ပညာရွင္ သည္ ႀကိဳတင္စဥ္းစားမိဟန္ရွိ သည္။ ဓမၼေစတီမင္းနန္းမတက္ မီ ၂၅ႏွစ္က ဟံသာဝတီထီးနန္း ကိုဆက္ခံေသာ ဗညားပ႐ူမင္း လက္ထက္က ျဖစ္ရပ္အခ်ိဳ႕ကို ေဖာ္ျပရာတြင္ ေၾကးႏွင့္ဆိုင္ေသာ တရားစီရင္မႈကိုထည့္သြင္းေရးသြင္း မွတ္သားခဲ့သည္။ ဆရာေမာင္ဘူ ေရးသားသည့္ ေရႊေမာေဓာသမိုင္း စာမ်က္ႏွာ ၁၁၄တြင္ ''ေကာက္ ညႇင္းေပါင္းေရာင္းေသာ သူငယ္မ တစ္ေယာက္ မင္း၏ဝင္းေတာ္ အပါးသို႔ လွည့္ပတ္ေရာင္းေလရာ နန္းေတာ္က လူပ်ိဳေတာ္တစ္ ေယာက္ထြက္လာ၍ ေၾကးသံုး ပိႆာအဖိုးတန္ ပါလာေသာ ေကာက္ညႇင္းေပါင္းကို ေၾကးတစ္ ပိႆာေပး၍ အႏိုင္အထက္အကုန္ ယူလိုက္သည္ႏွင့္ သူငယ္မလည္း ကိုးကြယ္ရာမရျခင္းေၾကာင့္ သံ ကုန္ဟစ္၍ငိုရာ ဘုရင္မင္းျမတ္ လည္း အမွတ္မဲ့ထြက္ေတာ္မူခိုက္ ျဖစ္၍ ေရႊနားေတာ္ၾကားေလ လွ်င္''ဟု ေဖာ္ျပပါရွိေလရာ ဓမၼ ေစတီမင္းလက္ထက္ကာလတြင္ သူငယ္မတစ္ေယာက္ တစ္ရြက္ တစ္ႏိုင္သယ္ယူႏိုင္ေသာ ေကာက္ ညႇင္းေပါင္း၏တန္ဖိုးသည္ပင္ေၾကး အခ်ိန္သံုးပိႆာတန္သည္ဟုသိႏိုင္ ရာ ထိုစဥ္ကေၾကးသတၱဳ မည္မွ် ေပါမ်ားေၾကာင္းကို ခန္႔မွန္းႏိုင္ခြင့္ ရေပသည္။
ေမာင္ခ်ိဳေဝ
The Union Daily
https://www.facebook.com/pages/The-Union-Daily/139677556201764
ဓမၼေစတီ မင္းေခါင္းေလာင္း ၾကီးတြင္ ေၾကးအခ်ိန္တစ္သိန္းရွစ္ ေသာင္းအမွန္ရွိခဲ့ပါသလား။ ဓမၼ ေစတီေခါင္းေလာင္းေတာ္ၾကီးမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက ေက်ာ္ေစာခဲ့ သည့္အတိုင္း ေၾကးစင္အခ်ိန္ တစ္ သိန္းရွစ္ေသာင္း၊ ေဇာက္တစ္ ဆယ့္ခုနစ္ေတာင္၊ အဝငါးေတာင္ ရွိခဲ့ေၾကာင္း တညီတၫြတ္တည္း ယံုၾကည္ရန္ ခက္ခဲျခင္းရွိလာခဲ့ပါ သည္။ေၾကးစင္တစ္သိန္းရွစ္ေသာင္း ကိုလက္ခံသကဲ့သို႔ တစ္ေသာင္း ရွစ္ေထာင္ကို လက္ခံျခင္း အယူ အဆကြဲမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ တစ္ေသာင္းရွစ္ေထာင္ပင္ မရွိႏိုင္ ဟုမွန္းဆသည္လည္း ရွိပါသည္။ သက္တမ္းအားျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္း ၅ဝဝ ေက်ာ္ၾကာျမင့္ခဲ့ျပီး ႏွစ္ေပါင္း ၄ဝဝ ေက်ာ္ ေရထဲတြင္နစ္ျမဳပ္ေနသည္ ဆိုေသာဓမၼေစတီမင္းေခါင္းေလာင္း ၾကီးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ အတိုင္း အတာတို႔ကို ေရွးလူၾကီးမ်ားအစဥ္ အဆက္ ကမၸည္းတင္ထားခဲ့သမွ် အားမ်က္ကြယ္ျပဳ၍ ၂၁ ရာစု မ်က္လံုးမ်ားျဖင့္ မွန္းဆျမင္ၾကည့္ ျခင္းသည္ မမွ်တႏိုင္ဟု စဥ္းစား ၾကည့္ဖူးပါသည္။ ယခုအခါ ဓမၼ ေစတီမင္းေခါင္းေလာင္းေတာ္ၾကီး ကိုဆယ္ယူေနသည္ျဖစ္၍ ေအာင္ ျမင္ပါက ၄င္းပေဟဠိကို ေျဖရွင္း ျပီးသားျဖစ္ပါမည္။ မည္သို႔ပင္ ျဖစ္ေစ ေခါင္းေလာင္းၾကီးအတိုင္း အတာႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ေရွးက ဘိုးဘတို႔ လံု႔လျပဳခဲ့သည့္ အမွတ္ အသားမ်ားကို သိသာႏိုင္ရန္ ရည္ရြယ္တင္ျပပါမည္။
ဓမၼေစတီမင္း ေခါင္းေလာင္း ေတာ္ၾကီးႏွင့္စပ္လ်ဥ္းသည့္ မွတ္ တမ္းအကၡရာတို႔ကို ေရႊလွံေတာင္ ေက်ာင္းဆရာေတာ္ အရိယဝံသ အာဒိစၥရံသီ စီရင္သည့္ ေရႊတိဂံု သမိုင္းေတာ္သစ္တြင္ အေတာ္ပင္ ျပည့္ျပည့္စံုစံုေတြ႕ႏိုင္ၾကပါသည္။ ထိုက်မ္းစာမ်က္ႏွာ ၁ဝဝႏွင့္ ၁၅ဝ တို႔တြင္ ''ေရႊတိဂံု ဆံေတာ္ဝင္ ေစတီေတာ္ရင္ျပင္၌ ေရစက္ခ်၍ ကိုယ္ေလးေတာ္ေရႊကို ေရႊမ်က္ပါး ခတ္၍ ၾကာႏု၊ ၾကာပ်ံ၊ ေဖာင္းမ ေအာက္ အကုန္မြမ္းမံ၍ ေၾကးစင္ အခ်ိန္ တစ္သိန္းရွစ္ေသာင္း၊ ေဇာက္ တစ္ဆယ့္ခုနစ္ေတာင္၊ အဝ ငါးေတာင္ရွိ ေခါင္းေလာင္း ၾကီးတစ္လံုးႏွင့္ အခ်ိန္ငါးရာရွိ ေခါင္းေလာင္းငယ္တစ္လံုးကိုလဲ လွဴေတာ္မူသည္''ဟု ေဖာ္ျပထား ပါသည္။ ဆရာေမာင္ဆုရွင္၏ ျမတ္ဘုရားေရႊတိဂံု စာမ်က္ႏွာ ၅ဝ တြင္ ''ထို႔ျပင္လည္း အေလး ခ်ိန္ပိႆာ ၁၈ဝဝဝဝရွိေသာေၾကး ေခါင္းေလာင္းၾကီးကိုသြန္းလုပ္၍ ေစတီေတာ္သို႔ လွဴေတာ္မူသည္။ ထိုေခါင္းေလာင္းၾကီးသည္ အဝ ရွစ္ေတာင္၊ ေဇာက္ ၁၂ ေတာင္ရွိ ေလသည္'' ဟုေဖာ္ျပထားသည္။
ကလ်ာဏီေက်ာက္စာတြင္ ''ေကာဇာႏွစ္ ၈၃၈ ခု သီတင္း ကြၽတ္လျပည့္ေန႔၌ ဓမၼေစတီ မင္းၾကီးသည္ ေၾကးခ်ိန္သံုးေထာင္ ရွိေခါင္းေလာင္းၾကီးကို တိဂံု ဆံေတာ္ရွင္အား လွဴဒါန္း၏'' ဟု ေဖာ္ျပထားခ်က္ကို က်ိဳကၠစံ ဆံေတာ္ရွင္သမိုင္းသစ္ စာမ်က္ႏွာ ၃၃၄တြင္ ရွင္းျပထားခ်က္မွာ စိတ္ ဝင္စားဖြယ္ျဖစ္သည့္အျပင္ ေခါင္း ေလာင္းႀကီး၏ အေလးခ်ိန္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အယူအဆသစ္ တစ္ခုအျဖစ္ ဖတ္မွတ္ရသည္။
''ေၾကးအခ်ိန္ သံုးေထာင္ရွိ ေခါင္းေလာင္းၾကီးကိုတိဂံုဆံေတာ္ ရွင္အားလွဴဒါန္း၏''ဟု ကလ်ာဏီ ေက်ာက္စာဆို၏။ အခ်ိန္သည္ အဘယ္ေလာက္ရွိသနည္းဟူမူ ဓာရဏာနိပလံဒလ၊ တူလာပလ သတဍာထဟူေသာ အဘိဓာန္ အဆိုအရ ေလးဓာရဏ။ ဓာရဏ ဆယ္ခုသည္ တမိုက္တူရကား အက်ပ္ေလးဆယ္တစ္ဖိုလ္၊ ဖိုလ္ တစ္ရာသည္ အခ်ိန္မည္၏။ ထို ခ်ိန္သံုးေထာင္ရွိသည္ဟု ဆိုလို သည္။ ထိုခ်ိန္သံုးေထာင္သည္ ပိႆာအားျဖင့္တစ္သိန္းႏွစ္ေသာင္း ရွိ၏။'' ဟုေဖာ္ျပထားပါသည္။ က်ိဳကၠစံဆံေတာ္ရွင္သမိုင္းသစ္ အလိုအရ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ၾကီး ၏အေလးခ်ိန္မွာပိႆာ ၁၂ဝဝဝဝ ျဖစ္ပါသည္။ ေရႊေမာ္ေဓာ ရာဇဝင္ သမိုင္း စာမ်က္ႏွာ ၁၂၃ တြင္မူ ''မိဖုရား ကိုယ္ေလးေရႊခ်ိန္ျပီး လွ်င္ တိဂံုဆံေတာ္ရွင္ဘုရားကို ေရႊသကၤန္းကပ္ေတာ္မူသည္။ ေၾကး အခ်ိန္ပိႆာ ၁ဝဝဝဝဝ ကိုလည္း ေခါင္းေလာင္းသြန္း၍ တင္ထား လွဴဒါန္းေတာ္မူသည္''ဟု ေဖာ္ျပ ထားရာက်ိဳကၠစံဆံေတာ္ရွင္ သမိုင္း သစ္အလိုအရ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ ၾကီး၏အေလးခ်ိန္မွာ ပိႆာတစ္သိန္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။
ဟံသာဝတီေခတ္ ေမာ္ကြန္း တင္စာတမ္းမ်ား စာမ်က္ႏွာ ၃၂၅၊ ၃၂၆ ၌ရွိေသာ ဟံသာဝတီ ေခတ္ သာသနာေရးအေျခအေန တြင္''ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္အား ဓမၼ ေစတီမင္းလွဴဒါန္းသည့္ ကုသိုလ္ ေတာ္မ်ားအနက္ ထူးျခားသည့္ ကုသိုလ္ေတာ္တစ္ခုမွာအစိႏၵေဆာက္ အမည္ရွိေသာ ေခါင္းေလာင္းၾကီး ပင္ျဖစ္သည္။ ယင္းေခါင္းေလာင္း ၾကီးကို ဓမၼေစတီမင္းသည္ ခရစ္ ႏွစ္ ၁၄၇၆ခုႏွစ္တြင္ ေရစက္သြန္း ခ်လွဴဒါန္းသည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ား အရသိရသည္။ ေခါင္းေလာင္းၾကီး မွာေၾကးခ်ိန္ ၁၈ဝဝဝ (၂၉တန္ခန္႔) စီး၍အဝခုနစ္ေတာင္၊ အျမင့္ ၁၂ ေတာင္ရွိသည္''ဟု ေဖာ္ျပထား သည္။ အဆိုပါစာတမ္းအလိုအရ ေခါင္းေလာင္းႀကီး၏အေလးခ်ိန္ မွာပိႆာတစ္ေသာင္းရွစ္ေထာင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဖတ္မွတ္ရပါသည္။
သန္လ်င္ရာဇဝင္ စာမ်က္ႏွာ ၅၂ တြင္ ''ဓမၼေစတီကိုယ္အေလး ႏွင့္ရွင္မိဖုရားကိုယ္ေလးကို ေရႊႏိုင္း ခ်င္းခတ္ျပီးလွ်င္ ေရႊပုဇြန္ခြန္ခတ္ ၍လႊမ္းေတာ္မူသည္။ ေခါင္းေလာင္း ၾကီးအဝ ရွစ္ေတာင္၊ ေဇာက္ ၁၂ ေတာင္ ေၾကးခ်ိန္ပိႆာတစ္သိန္း ရွစ္ေသာင္းကိုလဲ သြန္းလုပ္၍ လွဴ ေတာ္မူျပန္သည္။''ဟု ေဖာ္ျပ ထားျပန္သည္။ အလားတူပင္ အဂၢမဟာပ႑ိတ ေဒါက္တာ ဦးလင္းေရးသားေသာ ေရႊတိဂံု သမိုင္းေတာ္ မူေဟာင္းႏွင့္ မူသစ္ က်ယ္စာမ်က္ႏွာ ၁၆ဝ တြင္ ''၆။ သကၠရာဇ္ ၈၃၄-ခုႏွစ္တြင္ သမက္ ေတာ္ဓမၼေစတီမင္းျပဳ၏။ ေရႊတိဂံု ေစတီေတာ္ကို ေရႊခ်၍အခ်ိန္တစ္ သိန္းရွစ္ေသာင္း၊ ေဇာက္တစ္ဆယ့္ ခုနစ္ေတာင္၊ အဝငါးေတာင္ရွိ ေသာေခါင္းေလာင္းႀကီးတစ္လံုး၊ အခ်ိန္ငါးရာရွိေသာ ေခါင္းေလာင္း ငယ္တစ္လံုး လွဴေတာ္မူ၏''ဟု အတိအက် ေရးသြင္းမွတ္တမ္း တင္ခဲ့သည္။ ထိုကဲ့သို႔ အံ့မခန္း ၾကီးမားေသာ ေခါင္းေလာင္းႀကီး ကိုသြန္းလုပ္ရန္မည္ကဲ့သို႔အစပ်ိဳး ျဖစ္ခဲ့သည္ကို ျမန္မာ့ဂုဏ္ရည္ ရာဇဝင္ဖတ္စာ ဒုတိယပိုင္းစာ မ်က္ႏွာ ၃၆၇၊၃၆၈ ေဖာ္ျပထား ခ်က္မ်ား၌ အေသးစိတ္ဖတ္ခြင့္ ရႏိုင္သည္။
''တစ္ရံခါေသာ္ ဓမၼေစတီမင္း သည္အျမိဳ႕ျမိဳ႕တြင္ အိမ္ရွိစာရင္းကို ယူေစရာစာရင္းယူေသာ အမတ္ ေလးေယာက္တို႔သည္ စာရင္းယူ႐ံု သာမဟုတ္ ယံုမွတ္ေၾကးလည္း ေကာက္ရမည္ထင္၍ ေကာက္ျပီး လွ်င္ရေသာေၾကး တစ္သန္းရွစ္ သိန္းကို မင္းၾကီးအား ဆက္ေလ သည္။ မင္းၾကီးလည္းအိမ္ရွိကိုသာ သိလို၍ ခန္႔ထားသည္။ ဆင္းရဲသူ ဆင္းရဲသားတို႔ထံမွ ေၾကးကို ေကာက္ယူေကာင္းမည္ေလာဟု အမတ္ေလးေယာက္ကို အျပစ္ေပး လ်က္ ေၾကးမ်ားကိုျပန္ေပးေစဟု မိန္႔ေတာ္မူေလ၏။ ထိုအခါဆင္းရဲ သားတို႔က ကြၽန္ေတာ္တို႔ျပန္၍ မယူလိုပါျပီ၊ ေတာ္သင့္ရာေကာင္း မႈတစ္စံုတစ္ခု ျပဳေတာ္မူပါဟု ေလွ်ာက္ၾက၏။ ေလွ်ာက္ၾကသည့္ အတိုင္း တိဂံုဆံေတာ္ရွင္တြင္ ဆြဲ လွဴရန္ ေခါင္းေလာင္းၾကီးသြန္း ေစဟု ဗညားအိန္အမတ္ၾကီးကို ခန္႔ေတာ္မူ၏။ အမတ္ၾကီးလည္း ေဇာက္တစ္ဆယ့္ႏွစ္ေတာင္ အဝ ခုနစ္ေတာင္ရွိ ေခါင္းေလာင္းၾကီး ကို သြန္း၏''ဟု အမွတ္အသားျပဳ ထားသည္မွာ ေခါင္းေလာင္းၾကီး ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အေထာက္ အထားေကာင္းျဖစ္ပါသည္။ ဓမၼ ေစတီမင္းသည္ ကမၻာစံခ်ိန္တင္ ေၾကးအေလးခ်ိန္ရွိေသာ ေခါင္း ေလာင္းႀကီးကို သြန္းလုပ္ႏိုင္မႈ အတြက္ ေႏွာင္းလူမ်ားယံုမွား သံသယျဖစ္ႏိုင္ေျခကို ေရႊေမာေဓာ သမိုင္းကိုေရးသားေသာ စာသင္ ဆရာ-ေမာင္ဘူဟူသည့္ ပညာရွင္ သည္ ႀကိဳတင္စဥ္းစားမိဟန္ရွိ သည္။ ဓမၼေစတီမင္းနန္းမတက္ မီ ၂၅ႏွစ္က ဟံသာဝတီထီးနန္း ကိုဆက္ခံေသာ ဗညားပ႐ူမင္း လက္ထက္က ျဖစ္ရပ္အခ်ိဳ႕ကို ေဖာ္ျပရာတြင္ ေၾကးႏွင့္ဆိုင္ေသာ တရားစီရင္မႈကိုထည့္သြင္းေရးသြင္း မွတ္သားခဲ့သည္။ ဆရာေမာင္ဘူ ေရးသားသည့္ ေရႊေမာေဓာသမိုင္း စာမ်က္ႏွာ ၁၁၄တြင္ ''ေကာက္ ညႇင္းေပါင္းေရာင္းေသာ သူငယ္မ တစ္ေယာက္ မင္း၏ဝင္းေတာ္ အပါးသို႔ လွည့္ပတ္ေရာင္းေလရာ နန္းေတာ္က လူပ်ိဳေတာ္တစ္ ေယာက္ထြက္လာ၍ ေၾကးသံုး ပိႆာအဖိုးတန္ ပါလာေသာ ေကာက္ညႇင္းေပါင္းကို ေၾကးတစ္ ပိႆာေပး၍ အႏိုင္အထက္အကုန္ ယူလိုက္သည္ႏွင့္ သူငယ္မလည္း ကိုးကြယ္ရာမရျခင္းေၾကာင့္ သံ ကုန္ဟစ္၍ငိုရာ ဘုရင္မင္းျမတ္ လည္း အမွတ္မဲ့ထြက္ေတာ္မူခိုက္ ျဖစ္၍ ေရႊနားေတာ္ၾကားေလ လွ်င္''ဟု ေဖာ္ျပပါရွိေလရာ ဓမၼ ေစတီမင္းလက္ထက္ကာလတြင္ သူငယ္မတစ္ေယာက္ တစ္ရြက္ တစ္ႏိုင္သယ္ယူႏိုင္ေသာ ေကာက္ ညႇင္းေပါင္း၏တန္ဖိုးသည္ပင္ေၾကး အခ်ိန္သံုးပိႆာတန္သည္ဟုသိႏိုင္ ရာ ထိုစဥ္ကေၾကးသတၱဳ မည္မွ် ေပါမ်ားေၾကာင္းကို ခန္႔မွန္းႏိုင္ခြင့္ ရေပသည္။
ေမာင္ခ်ိဳေဝ
The Union Daily
https://www.facebook.com/pages/The-Union-Daily/139677556201764
0 comments:
Post a Comment