သမိုင္းလူသား “မကၠဇင္ေဂၚကီ”

 Maxim Gorky (၁၈၆၉-၁၉၃၆)

မကၠဇင္ေဂၚကီသည္ ႐ုရွားစာေရး ဆရာႏွင့္ ဆိုရွယ္လစ္သ႐ုပ္မွန္ စာေပ ဝါဒထူေထာင္သူျဖစ္သကဲ့သို႔ ေတာ္ လွန္ေရး သမားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး လႈပ္ရွားသူ တစ္ဦးလည္းျဖစ္သည္။ ၾကမ္းတမ္းေသာ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးအရ သဘာဝ အေျချပဳဝါဒအသိရွိေသာ ေဂၚကီကို သူ႔မိတ္ေဆြ ႐ုရွားစာေရးဆရာ ခ်က္ေကာ့က ဖ်က္ဆီး ပစ္ထိုက္ သမွ် အရာအားလံုးကို ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာ ဖ်က္ဆီးေရး သမားတစ္ဦးအျဖစ္ ေဖာ္ ၫႊန္းခဲ့သည္။

အမည္ရင္း အလက္ဆီ မကၠဇင္ မိုဗစ္(ခ်)ပက္ရွေကာ့(ဗ္)ေခၚ မကၠဇင္ ေဂၚကီကို ႐ုရွားႏိုင္ငံ။ နစ္ဇနီေနာ့ ဗဂိုေရာ့ ၿမိဳ႕၌ ၁၈၆၉ ခုႏွစ္၊ မတ္ ၂၈ ရက္(ျပကၡဒိန္ေဟာင္းအရ မတ္ ၁၆ ရက္)တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ငယ္ရြယ္စဥ္ ကထည္းက မိဘမဲ့ျဖစ္ခဲ့သျဖင့္ ေက်ာင္းစာသင္ၾကားမႈ မျပဳႏိုင္ခဲ့ဘဲ အလုပ္မ်ိဳးစံု လုပ္၍ အသက္ေမြးခဲ့ရ သည္။ ေဗာ္လဂါ ျမစ္႐ိုး တစ္ေလွ်ာက္ သေဘၤာမီးထိုး သမားဘဝျဖင့္ လုပ္ကိုင္ေနစဥ္ ရင္းႏွီးခင္မင္ေသာ သေဘၤာ ထမင္းခ်က္ က စာသင္ေပးသျဖင့္ စာတတ္ေျမာက္ ခဲ့ရာမွ စာေပသည္ သူ႔ဘဝ၏ အေဖာ္မြန္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ၾကမ္းရွေသာ ဘဝမ်ိဳးစံုတြင္ ခါးသည္းစြာ က်င္လည္ခဲ့ရသျဖင့္ ထိုအေတြ႕ အႀကံဳမ်ားကို စာေရးေသာအခါ “ခါး သည္းသူ” ဟု အဓိပၸာယ္ေပါက္ေသာ “ေဂၚကီ” အမည္ျဖင့္ ေရးသားျဖစ္ခဲ့ သည္။

အသက္ ၂၄ ႏွစ္အရြယ္တြင္ ျပည္နယ္ သတင္းစာတစ္ေစာင္တြင္ သတင္းေထာက္အျဖစ္ စတင္အသက္ ေမြးရင္း ႏိုင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ လည္း ပါဝင္ ပတ္သက္ ခဲ့သည္။ ဇာဘုရင္ ဆန္႔က်င္ေရး ေတာ္လွန္ေရးသမား မ်ားႏွင့္ ေပါင္းဖက္မႈ၊ လက္ရွိလူေန မႈစနစ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ သူ႔အျမင္ကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဝဖန္ေျပာဆိုမႈ တို႔ေၾကာင့္ ေထာင္ထဲသို႔ ဝင္လိုက္ ထြက္လိုက္ျဖစ္ ခဲ့ရေသာ္လည္း သူ႔ဘဝတစ္ေလွ်ာက္ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရေသာ ေျခသလံုး အိမ္တိုင္ လူေလလူလြင့္မ်ားႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း ၏ အစြန္႔ပယ္ခံ အေျခအေနမဲ့ ဘဝ မ်ားအား စာနာ ေသာ အျမင္ျဖင့္ ေရးသားထားသည့္ ဝတၳဳတို အနည္းငယ္ကို ေရးသားထုတ္ေဝႏိုင္ခဲ့ရာ မၾကာမီပင္ လူႀကိဳက္မ်ား ေက်ာ္ၾကား လာခဲ့ သည္။

သူ႔ဝတၳဳမ်ားမွာ ႐ုရွား ျပည္သူတို႔၏ ႏွလံုးသားကို ဖမ္းဆုပ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး သူ႔ကို လူထုသူရဲေကာင္းအျဖစ္ လက္ခံလာ ခဲ့သည္။ သူကား လူေလလူလြင့္မ်ား၊ သူခိုးသူဝွက္မ်ား၏ အထူး အဆန္း ေန႔စဥ္ဘဝ ႐ုန္းကန္မႈမ်ားကို အေလး ထား၍ စာနာစြာ ေရးသားခဲ့ေသာ ပထမဆံုး ႐ုရွား စာေရးဆရာ ျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆံုး ၁၉ဝဝ ျပည့္ ႏွစ္တြင္ သူ႔သတင္းမွာ “စာေပ ပါရမီထူးကဲသည့္  ေဗာ္လဂါျမစ္႐ိုးမွ ေျခသလံုးအိမ္တိုင္ တစ္ဦး” အျဖစ္ ေမာ္စကို အႏုပညာ ဇာတ္ခံုသို႔ ေရာက္သြားခဲ့သည္။ ခ်က္ေကာ့၏ မိတ္ဆက္ေပးမႈျဖင့္ သူ၏ ပထမဆံုး ျပဇာတ္ “ဘဝင္ကိုင္ေသာ ၿမိဳ႕ႀကီးသား (The Smug Citizen 1902)” ကို ေမာ္စကို အႏုပညာ ဇာတ္႐ံု၌ စတင္ ျပခဲ့ရာ ပြင့္လင္း ေသာ အျမင္မ်ား ေၾကာင့္ ဇာဘုရင့္ ပုလိပ္မ်ား၏ အာ႐ံုစိုက္မႈကို ခံခဲ့ရသည္။

သူ၏ ဒုတိယျပဇာတ္ “ေအာက္ဆံုးအလႊာ”(The Lower Depths 1902) မွာ ပို၍ပင္ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ထိုျပဇာတ္မွာ လူသားခ်င္း မစာနာမႈ ကို ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္၍ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ မမွ်တမႈမ်ားကို ဖြင့္ခ်ထား သည္။ တစ္ဖက္ တြင္လည္း ေတာ္ လွန္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ပို၍ ထဲထဲဝင္ဝင္ ပတ္သက္ခဲ့ၿပီး မာ့(စ)ဝါဒီ မ်ားကို သူ႔ျပဇာတ္မွ ရရွိေသာ ဝင္ေငြ ျဖင့္ ေထာက္ပံ့ခဲ့သည္။ ထို႔အတြက္ ေၾကာင့္လည္း ေဂၚကီသည္ ေထာင္ ထဲသို႔ ဝင္လိုက္ ထြက္လိုက္ လုပ္ခဲ့ရ ျပန္သည္။ ေထာင္တြင္းတြင္ “ေနမင္း ၏ ရင္ေသြးမ်ား (The Children of the Sun) ကို ေရးခဲ့သည္။ မေအာင္ျမင္ေသာ ၁၉ဝ၅ ခုႏွစ္ ေတာ္လွန္ေရး အတြင္း ပါဝင္မႈေၾကာင့္ ေဂၚကီသည္ အေမရိက အပါအဝင္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားသို႔ ထြက္ေျပးခဲ့ရၿပီး ေတာ္ လွန္ေရးအတြက္ ရန္ပံုေငြရွာခဲ့သည္။ ထို အေတာ အတြင္း Summer Folk 1903, Barbarians 1906, Enemies 1906, The Mother 1907, The Last Ones 1908, Queer People 1910, Vassa Zelezmiva 1910 တို႔ကို ေရး သားခဲ့သည္။ အေမ (The Mother) မွာ ဂႏၱဝင္ဝတၳဳ အျဖစ္ အထူးေက်ာ္ ၾကားသည္။

၁၉၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ႐ုရွားသို႔ ျပန္ လာခြင့္ရခဲ့ၿပီး လူမႈေဝဖန္ေရးစာမ်ား ဆက္လက္ေရးသားရင္း အေျခခံ လူတန္းစား မ်ားၾကားမွ အျခားစာေရးဆရာမ်ားကို စာေပအေမြမ်ား ပို႔ခ်ေပးခဲ့သည္။ ထိုအေတာအတြင္း ကိုယ္ေရး အတၳဳပၸတၲိျဖစ္ေသာ “အရြယ္မတိုင္မီ (My Childhood 1914)” ၊ “ဘံုလယ္တစ္ခြင္ (In the World 1916)” ႏွင့္ ဘဝတကၠသိုလ္ (My University 1923)” သံုးအုပ္ အပါ အဝင္ အေရးႀကီးေသာ ယဥ္ေက်းမႈ ႏွင့္ အမွတ္တရ စာေပမ်ား ေရးသားခဲ့ သည္။

ေဂၚကီသည္ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္ ႐ုရွား ေတာ္လွန္ေရးအၿပီး ၁၉၂၂ ခုႏွစ္မွ ၁၉၃ဝ ခုႏွစ္အထိ အီတလီသို႔ သြား ေရာက္ေနထိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၃ဝ ခုႏွစ္ တြင္ ႐ုရွားသို႔ ျပန္လည္ေရာက္ရွိ လာခဲ့ရာ ဆိုရွယ္လစ္သ႐ုပ္မွန္စာေပ၏ ဖခင္ႀကီးအျဖစ္ ဂုဏ္ျပဳႀကိဳဆိုခံခဲ့ရ သည္။ ထို႔ေနာက္ ဝတၳဳမ်ား၊ အက္ ေဆးမ်ား၊ ေဆာင္းပါး မ်ားႏွင့္ ျပဇာတ္ မ်ားကို ဆက္လက္ေရးသားခဲ့ၿပီး ၁၉၃၆ ခုႏွစ္၊ ဇြန္ ၁၄ ရက္တြင္ အဆုတ္နာေရာဂါျဖင့္ ကြယ္လြန္ခဲ့ သည္။

ကိုးကား၊ အတၳဳပၸတၲိ အဘိဓာန္

(ေမာင္ဝံသ)

-       beltertheworld.com

-       amazon.com

-       Wikipedia, the free encyclopedia