ျမန္မာ့ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ

 ျမန္မာ့ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ

ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ဆုိသည္မွာ တိုင္းျပည္တစ္ျပည္အတြက္မရွိမျဖစ္လိုအပ္သည့္ အရာျဖစ္သည္။ ထိုဥပေဒျဖင့္သာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံကို မည္သည့္၀ါဒျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မည္၊ မည္သည့္ စနစ္ျဖင့္ေမာင္းႏွင္မည္၊ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာျဖစ္သည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ၊တရားစီရင္ေရးအာဏာ ႏွင့္ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာတို႕ကို မည္သို႕မည္ပံုခြဲေ၀ပိုင္းျခားမည္ ဆိုသည္တို႕ကို ျပဌာန္းသတ္မွတ္ၾကသည္။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေရးဆြဲရာတြင္ အဓိကအားျဖင့္ ျပည္သူ႕ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ ဥပေဒပညာရွင္မ်ားက ေရးဆြဲေလ့ရွိၾကျပီး အေျခအေနအရပ္ရပ္ေၾကာင့္ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္က ဦးေဆာင္ေရးဆြဲရသည္လည္းရွိသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္တြင္ ပထမဆံုးျဖစ္သည့္ ၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ကို ဖ.ဆ.ပ.လ ပါတီမွ ဦးေဆာင္ေရးဆြဲခဲ့ျပီး ၊ ဒုတိယျဖစ္သည့္ ၁၉၇၄ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကိုမူ မ.ဆ.လ ပါတီမွ ဦးေဆာင္ေရးဆြဲသည္။

တစ္နည္းဆိုရလွ်င္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုသည္မွာ ႏိုင္ငံတစ္ခု၏ အသက္ေသြးေၾကာျဖစ္သည္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အစိုးရ ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ခံ ျပည္သူလူထု တို႕အၾကားခ်ဳပ္ဆိုထားရွိသည့္ စာခ်ဳပ္လည္းျဖစ္သည္။ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမ်ား

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ကို ေရးဆြဲခဲ့သည္မွာ ၃ ႀကိမ္ရွိၿပီျဖစ္သည္။
ပထမဆံုး ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ

ျဗိတိသွ်တို႕ထံမွ လြတ္လပ္ေရးရယူရန္ ေရးဆြဲသည့္ ၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ပထမဆံုးဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျဖစ္ျပီး အိႏိၵယ ႏွင့္ ျဗိတိသွ် တို႕မွ ဖြဲ႕စည္းပံုမ်ားကို အေျခခံကာေရးဆြဲခဲ့ျခင္းျဖစ္ကာ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အေျခခံသည္။

ထိုဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအတည္ျဖစ္သည့္ကာလတစ္ေလွ်ာက္လံုးတြင္ (ဖ.ဆ.ပ.လ)မွ ပါတီေခါင္းေဆာင္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ဦးႏုမွာ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးေလာကတြင္ အလြန္ၾသဇာၾကီးသူျဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၈ခုႏွစ္တြင္ တိုင္းျပည္၏တည္ျငိမ္မႈမရွိသည့္အေျခအေနေၾကာင့္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ျဖစ္သူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေန၀င္းဦးေဆာင္သည့္ စစ္တပ္ကို အိမ္ေစာင့္အစိုးရအျဖစ္ ယာယီအာဏာလြဲ ခဲ့ရဖူးသည္။ထိုအိမ္ေစာင့္အစိုးရ၏ သက္တမ္းမွာ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ျပဌာန္းသည့္ကာလထက္ ေက်ာ္လြန္ျပီး ၁၇ လတာထိ ၾကာျမင့္ခဲ့ရသည္။ ထို႕ေနာက္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားျပန္လည္က်င္းပျပီး အႏိုင္ရသည့္ ျပည္ေထာင္စုပါတီ(ပ.ထ.စ)ကို အာဏာျပန္လည္အပ္ႏွင္းခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ခုႏွစ္အေရာက္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေန၀င္းမွ ဦးေဆာင္သည့္ စစ္တပ္က ခြဲထြက္ရန္ၾကိဳးပမ္းမႈမ်ားျဖစ္သည့္ ကရင္တို႕၏ပုန္ကန္မႈ၊ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအား ျပင္ဆင္ရန္အတြက္ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ား စုေပါင္းျပီးလြတ္ေတာ္သို႕တင္သြင္းလာရန္ရွိသည့္ ရွမ္းမူ(ေခၚ)ဖယ္ဒရယ္မူတို႕ကို လက္မခံႏိုင္သည့္အတြက္ အျပီးအျပတ္အာဏာသိမ္းယူခဲ့သည္။ (ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရသည့္ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ား၏ဇာတ္သိမ္းမွာ ယေန႕တိုင္ျငင္းခုန္ေနရဆဲျဖစ္သည္။)
ဒုတိယ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ

ထိုသို႕အာဏာသိမ္းျပီးေနာက္ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္တည္ေထာင္ရန္အတြက္ ေခတ္ေျပာင္းေတာ္လွန္ေရးတစ္ရပ္ဆင္ႏႊဲမည္ဟုေၾကြးေၾကာ္ကာ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ ကိုဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။အာဏာသိမ္းျပီး ၁၄ ႏွစ္အၾကာတြင္တိုင္းျပည္ကို ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ျဖင့္ေမာင္းႏွင္ရန္အတြက္ ၁၉၇၄ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကိုေရးဆြဲအတည္ျပဳကာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေန၀င္းမွ ဦးေန၀င္းအျဖစ္ျဖင့္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ(မ.ဆ.လ)ကိုတည္ေထာင္ျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ထိုဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ႏိုင္ငံကို (မ.ဆ.လ)ပါတီတစ္ပါတီတည္းက အုပ္ခ်ဳပ္ျပီးပါတီဥကၠဌမွာ တိုင္းျပည္၏အၾကီးအကဲျဖစ္သည္။ သို႕ျဖင့္ ဦးေန၀င္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျပိဳင္ဘက္ကင္း အာဏာရွင္ျဖစ္လာခဲ့သည္။၁၉၈၈တြင္ ျပည္သူတစ္ရပ္လံုး၏စီးပြားေရး၊လူမႈေရး အစရွိသည့္အခက္အခဲမ်ားကိုမေျဖရွင္းေပးႏိုင္သည့္အျပင္ မွားယြင္းျပီးမေအာင္ျမင္သည့္စီမံကိန္းမ်ားေၾကာင့္ စီးပြားေရးက်ဆင္းရျခင္း၊အေျခခံစားကုန္ေစ်းႏႈန္းမ်ားျမင့္တက္လာျခင္း၊ေငြစကၠဴမ်ားကို ႏွစ္ၾကိမ္တိုင္ တရားမ၀င္ေၾကညာဖ်က္သိမ္းျခင္းတို႕ေၾကာင့္ ရဟန္းရွင္လူ၊ျပည္သူတစ္ရပ္လံုး ကန္႕ကြက္ဆႏၵျပသည့္ ရွစ္ေလးလံုးအေရးအခင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္ႏွင့္အတူ ၁၉၇၄ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ ပ်က္ျပယ္သြားခဲ့ရျပန္သည္။

ထိုေနာက္ တစ္လအၾကာတြင္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေစာေမာင္ဦးေဆာင္သည့္စစ္တပ္မွအာဏာသိမ္းယူျပီးတိုင္းျပည္တည္ျငိမ္ေရးကို ဦးစားေပးကာ တစ္ဖက္မွလည္းပါတီစံုေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပ ရန္ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။သို႕ျဖင့္ ၁၉၉၀ျပည့္ႏွစ္ပါတီစံုအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပခဲ့ျပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏သမီးျဖစ္သူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဦးေဆာင္သည့္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ေခၚ (NLD) ကမဲရာခိုင္ႏႈံးအျပတ္အသတ္ျဖင့္ အႏိုင္ရခဲ့သည္။သို႕ေသာ္ အာဏာကိုလက္လြတ္ရန္ေၾကာက္ရြံေနေသာ၊ႏိုင္ငံေရးကို ယံုၾကည္မႈနည္းေသာ၊စစ္ခံုရံုးကို ရင္မဆိုင္လိုေသာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးတြင္ အေတြ႕အၾကံဳနည္းေသာ၊ဖခင္နည္းတူေခါင္းမာေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႕မွာေျပလည္မႈမရႏိုင္သည့္အတြက္ ေရြးေကာက္ပဲြရလဒ္မွာ ပ်က္ျပယ္ခဲ့ရသည္။ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား၏ ထာ၀ရရန္သူအျဖစ္သတ္မွတ္ခံရသည့္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွာ ကာလအမ်ားစုကို ၄င္း၏ေနအိမ္ရွိရာ အိမ္အမွတ္(၅၄)၊တကၠသိုလ္ရိပ္သာလမ္းတြင္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ဘ၀ ျဖင့္ သာေနထိုင္ခဲ့ရသည္။


တတိယ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ
ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲျခင္း အတြက္ အစည္းအေ၀းက်င္းပေနစဥ္

၁၉၉၂ တြင္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေစာေမာင္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ရာထူးမွအနားယူျပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႈးၾကီး သန္းေရႊမွ ယေန႕ထိတိုင္းျပည္ကို တင္းက်ပ္စြာ ဆက္လက္အုပ္ခ်ဳပ္ ခဲ့သည္။ ထိုေနာက္စစ္တပ္မွ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ တစ္ရပ္မရွိသည့္အတြက္ အာဏာလြဲရန္ မျဖစ္ႏိုင္ဟုဆိုကာ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ စစ္တပ္မွပါ၀င္ႏိုင္ရန္ အတြက္ ၄င္းတို႕စိတ္တိုင္းက် ဥပေဒတစ္ရပ္ေရးဆြဲရန ္(၁၉၉၃)တြင္ အမ်ိဳးသား ညီလာခံ ကိုစတင္ေခၚယူခဲ့သည္။ ထိုဥပေဒေရးဆြဲေရး ညီလာခံမွာ အခက္အခဲ အမ်ိဳးမ်ိဳးၾကားမွ ၁၄ ႏွစ္အၾကာ (၂၀၀၈)တြင္ျပီးစီးခဲ့သည္။ ျပည္ေထာင္စု သမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒ (၂၀၀၈) ဟုေခၚဆိုသတ္မွတ္သည့္ ထိုအေျခခံဥပေဒတြင္ သမၼတစနစ္ကို အေျခခံေသာ္လည္း ဒုသမၼတ အဆင့္သတ္မွတ္သည့္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္၏ ပါ၀င္မႈႏွင့္ ၾသဇာမွာ ၾကီးမားျပီး၊ လြတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္တြင္လည္း စစ္တပ္မွ တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကလည္း ၂၅ % စီပါ၀င္ျပန္သည္။ ေနာက္ဆုံး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တစ္ခါမွ မႀကံဳဖူးေသာ နာဂစ္ မုန္တိုင္းက်ေရာက္သည့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေမလ အတြင္းတြင္ တစ္ႏိုင္ငံလုံး ဆႏၵခံယူပြဲ ျပဳလုပ္၍ အတည္ျပဳခဲ့သည္။

နိဒါန္း အပါအ၀င္ အခန္း ၁၅ ခန္းပါ၀င္ၿပီး ျမန္မာဘာသာျဖင့္ စာမ်က္ႏွာ ၁၇၉ မ်က္ႏွာ ပါရွိသည္။

    နိုင္ငံေတာ္ အေျခခံမူမ်ား
    နိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ပုံ
    နိုင္ငံေတာ္ အႀကီးအကဲ
    ဥပေဒ ျပဳေရး
    အုပ္ခ်ဴပ္ေရး
    တရားစီရင္ေရး
    တပ္မေတာ္
    နိုင္ငံသား၊ နိုင္ငံသား၏ မူလအခြင့္အေရးႏွင့္ တာဝန္မ်ား
    ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ျခင္း
    နိုင္ငံေရးပါတီမ်ား
    အေရးေပၚကာလဆိုင္ရာျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား
    ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ျခင္း
    အလံ၊ အထိမ္းအမွတ္တံဆိပ္၊ သီခ်င္းႏွင့္ ၿမိဳ႕ေတာ္
    ကူးေျပာင္းေရးကာလျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား
    အေထြေထြ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား

ကုိးကား
http://www.myanmargeneva.org/pressrelease_PMGev/NationalConstitution(Draft)2008.pdf

ေရႊအိမ္စည္https://www.facebook.com/shweaeimsi