အိုဇုန္းလႊာ
အုိဇုန္းလႊာ(Ozone layer)
- ထရိုပို စဖီးယားအလႊာ-ေလထု၏ေအာက္ဘက္အက်ဆံုးျဖစ္ျပီး လူသားတုိ႔ႏွင့္ ထိေတြ႔ေနေသာ အလႊာျဖစ္ပါသည္။ အျမင့္ ၁၀-ကီလိုမီတာအထိ ျမင့္ပါသည္။
- စထရာတို စဖီးယားအလႊာ-ထရိုပိုစဖီးယားအလႊာ၏ အထက္တြင္ တည္ရွိပါသည္။ အျမင့္ ၁၀-ကီလိုမီတာမွ ၅၀-ကီလိုမီတာအထိ ရွိပါသည္။ ၄င္းအလႊာ၏ အေပၚဘက္ဆံုးကို အိုဇုန္းလႊာဟု ေခၚပါသည္။
- မီဆို စဖီးယားအလႊာ-ေလထု၏ တတိယအလႊာျဖစ္ပါသည္။ အျမင့္ ၅၀-ကီလိုမီတာမွ ၉၀-ကီလိုမီတာအတြင္း တည္ရွိပါသည္။ ေလထုအလႊာ ေလးလႊာအနက္ အပူခ်ိန္အနည္းဆံုး (အေအးဆံုး) အလႊာျဖစ္ပါသည္။ ၄င္းအလႊာတြင္ ေလထုသည္ သုညေအာက္ ၈၀-ဒီဂရီအထိ ေအးပါသည္။
- သာမို စဖီးယားအလႊာ-ေလထု၏ အေပၚဆံုးအလႊာ ျဖစ္ပါသည္။ အျမင့္ ကီလိုမီတာ ၉၀-မွ ၁၂၀-အတြင္း တည္ရွိပါသည္။ ၄င္းအလႊာတြင္ ေလထုသိပ္သည္းမႈ အလြန္နည္းပါးပါသည္။
စင္စစ္ အိုဇုန္းဆိုေသာ ဓာတ္ေငြ႔သည္ ေအာက္စီဂ်င္အက္တမ္ ၃-လံုး ေပါင္းစပ္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ (O3), လူတို႔အသက္ရွင္ေသာ ေအာက္စီဂ်င္ဓာတ္ေငြ႔မွာမူ ေအာက္စီဂ်င္အက္တမ္ ၂-လံုးေပါင္းစပ္ ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ (O2) သို႔ပါ၍ ရိုးရိုးေအာက္စီဂ်င္ ေမာ္လီက်ဴး သံုးခု (3O2) ျပိဳကြဲပါက အိုဇုန္းေမာ္လီက်ဴးႏွစ္ခု (2O3) ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။
ဤသို႔ ေအာက္စီဂ်င္မွ အိုဇုန္းသို႔ ေျပာင္းလဲရန္အတြက္ စထရာတို စဖီးယားအလႊာမွ အပူခ်ိန္က ကူညီသလို ေလထုတြင္ ပါ၀င္ေသာ ႏိုက္ထရိုဂ်င္ဓာတ္ေငြ႔မ်ားကလည္း ဓာတ္ကူေပးပါသည္။ အိုဇုန္းလႊာ တည္ရွိေနျခင္းသည္ လူႏွင့္သတၱ၀ါတို႔အတြက္ ေကာင္းက်ိဳးမ်ားစြာကုိ ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။ အိုဇုန္းလႊာသည္ ေနမွလာေသာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္မ်ားကို စုပ္ယူထားပါသည္။ ထိုအခါ ကမၻာေပၚသို႔ က်ေရာက္လာေသာ ေနေရာင္ျခည္တို႔တြင္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္မ်ား ပါမလာေတာ့ပါ။
အကယ္၍ ထိုေရာင္ျခည္မ်ားသာ ပါလာမည္ဆိုပါက လူ႔အသားကိုထိလိုက္လွ်င္ မီးေလာင္သလို အဖုမ်ား ထြက္လာႏိုင္ပါသည္။ အနည္းငယ္သင့္ရံုမွ်ျဖင့္ အေရျပား ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားတတ္ပါသည္။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ပါေသာ ေနေရာင္ေၾကာင့္ မ်က္စိတြင္ တိမ္စြဲတတ္ပါသည္။ ဗီတာမင္မ်ား၊ ဆိုးေဆးမ်ား၊ သတၳဳမ်ား၊ အဆီမ်ားသည္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္သင့္ပါက ေနမွ အပူမ်ားကို စုပ္ယူျပီး သိပၸံရုပ္ရွင္မ်ားတြင္ ေတြ႔ျမင္ရသလို အေရာင္မ်ား တဖ်တ္ဖ်တ္ လက္လာပါလိမ့္မည္။ ၄င္းပစၥည္းမ်ားမွာ ပူလြန္းလွသည့္အတြက္ စား၍လည္း မရေတာ့ပါ။ ထို႔ျပင္ သတၱ၀ါတို႔၏ အေရျပားသည္ ေရာင္ျခည္သင့္မႈေၾကာင့္ ဓာတ္ေျပာင္းလဲျခင္း ျဖစ္ကာ ေရာဂါအသစ္အဆန္းမ်ားလည္း ေပၚလာႏိုင္ပါသည္။ ဤသည္တို႔ကို မျဖစ္ေအာင္ အိုဇုန္းလႊာက ကာကြယ္ေပးထားရပါသည္။
၁၉၇၀-ျပည့္ႏွစ္၀န္းက်င္တြင္ သိပၸံပညာရွင္မ်ားသည္ အိုဇုန္းလႊာကို အႏၲရာယ္ျပဳေနသည့္ ဓာတ္ေငြ႔တခုကို ေတြ႔ရွိလာရပါသည္။ ၄င္းကို ကလိုရိုဖလိုရိုကာဗြန္ (အတိုေကာက္အားျဖင့္ CFC) ဟုေခၚပါသည္။ အဆိုပါ စီအက္ဖ္စီ ဓာတ္ေငြ႔သည္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ အသံုးျပဳေနေသာ ေရခဲေသတၱာမ်ား၊ ေရေမႊးဘူး၊ ျခင္ေဆးဘူး စေသာ စပေရးဘူးမ်ား၊ တီဗီြ၊ ကြန္ပ်ဴတာမ်ားမွ ထြက္ရွိေနပါသည္။ ၄င္းစီအက္ဖ္စီ ေမာ္လီက်ဴးတခုသည္ အိုဇုန္းေမာ္လီက်ဴးေပါင္း တသိန္းခန္႔ကို အသာအယာ ဖ်က္ဆီးပစ္ႏိုင္ပါသည္။
စီအက္ဖ္စီ ဓာတ္ေငြ႔ကဲ့သို႔ပင္ အိုဇုန္းလႊာကို အႏၲရာယ္ေပးတတ္သည့္ ဓာတ္ေငြ႔ႏွစ္ခု က်န္ပါေသးသည္။ တခုမွာ စက္ရံု၊ အလုပ္ရံုမ်ားမွထြက္ေသာ မီးခိုးေခၚ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ျဖစ္ျပီး လူတို႔ေန႔စဥ္ထုတ္လုပ္ေနသာ ဓာတ္ေငြ႔ပင္ျဖစ္ပါသည္။ အျခားတခုမွာ ပိုးသတ္ေဆးႏွင့္ ဓာတ္ေျမၾသဇာမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေသာ ႏိုက္ထရိုဂ်င္ျဒပ္ေပါင္းမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
အဆိုပါ ျဒပ္ေငြ႔မ်ားေၾကာင့္ အိုဇုန္းလႊာသည္ တျဖည္းျဖည္း ပါးလႊာလာခဲ့ရာ ၁၉၈၀-ပတ္၀န္းက်င္တြင္ အႏၲာတိကတိုက္ေပၚရွိ အိုဇုန္းလႊာတြင္ အေပါက္ျဖစ္ေနေၾကာင္း ထိတ္လန္႔စဖြယ္ ေတြ႔ရွိလာရပါသည္။ အစပထမတြင္ အိုဇုန္းလႊာေပါက္မႈသည္ စိုးရိမ္စရာဟု ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္မ်ားက မထင္မွတ္ မယူဆခဲ့ၾကပါ။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ကမၻာ့အျခားတဖက္ျဖစ္ေသာ အာတိတ္စက္၀ိုင္းတြင္ပါ အိုဇုန္းလႊာေပါက္လာေၾကာင္း ေတြ႔ရွိလာၾကပါသည္။ အဆိုပါ အာတိတ္ႏွင့္ အႏၲာတိကေဒသမ်ားမွာ ေရခဲဖံုးေသာေဒသမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ၄င္းတို႔အေပၚရွိ အိုဇုန္းလႊာေပါက္ျခင္းေၾကာင့္ အလြန္ျပင္းေသာ ေနေရာင္ျခည္မ်ားသည္ ေရခဲမ်ားေပၚသို႔ တိုက္ရိုက္က်ေရာက္လာပါသည္။ ထိုအခါ ဧရာမ ေရခဲတံုးႀကီးမ်ား၊ ေရချဲပင္မ်ားသည္ ပင္လယ္မ်ားအတြင္း အရည္ေပ်ာ္လာျပီး ပင္လယ္ေရထု ျမင့္တက္လာပါသည္။ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေရႀကီးျခင္း၊ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲျခင္း၊ မုန္တိုင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚျခင္းတို႔ ေပၚေပါက္လာရပါသည္။
အျခားတဖက္တြင္လည္း ခရမ္းလြန္ ေရာင္ျခည္၏ အပူဒဏ္ေၾကာင့္ ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးတြင္ တႏွစ္ထက္တႏွစ္ အပူခ်ိန္္ ျမင့္တက္လာပါသည္။ အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္မႈေၾကာင့္ သစ္ပင္မ်ား ေသဆံုးကာ သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးမႈမ်ား ျဖစ္လာရျပန္ပါသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ လူသားတို႔က သစ္ေတာမ်ာကို ထပ္မံခုတ္ထြင္ျပန္ရာ သစ္ေတာမ်ား ပိုမိုျပဳန္း၊ အပူခ်ိန္မ်ား ပိုမိုတက္ျဖင့္ သံသရာလည္လာခဲ့ပါသည္။
၁၉၈၇-တြင္ မြန္ထရီရယ္ စာခ်ဳပ္ကို အေမရိကန္အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံ ၃၆-ႏို္င္ငံက လက္မွတ္ထိုး၍ စီအက္ဖ္စီ ထုတ္လုပ္မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္ သေဘာတူခဲ့ပါသည္။ ၁၉၉၅-တြင္ အဆိုပါ စာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ထိုးေသာႏိုင္ငံ တရာအထိ ရွိလာပါသည္။ ထို႔ျပင္ စီအက္ဖ္စီ ဓာတ္ေငြ႔မ်ားအစား အိုဇုန္းလႊာကို အႏၲရာယ္မေပးႏိုင္သည့္ အိပ္ခ်္စီအက္ဖ္စီ (Hydro-chloroflurocarbon) မ်ားကို အစားထိုးအသံုးျပဳရန္ သေဘာတူလာၾကပါသည္။
ဤသို႔ ႀကိဳးစားေနသည့္ၾကားမွပင္ ၂၀၀၁-ခုႏွစ္တြင္ အိုဇုန္းလႊာ အေပါက္ႀကီးသည္ စံခ်ိန္တင္ေလာက္ေအာင္ ႀကီးထြားလာခဲ့ပါသည္။ ၂၀၀၆-ခုႏွစ္ေရာက္ေသာအခါ အဆိုပါ အေပါက္ႀကီးသည္ ေနာက္ထပ္တႀကိမ္ စံခ်ိန္တင္ေအာင္ ႀကီးထြားလာျပန္ရာ ဂရင္းလင္းကၽြန္းမွ ဆိုက္ေဘးရီးယားအေနာက္ပိုင္းအထိ ကယ္ျပန္႔လာပါေတာ့သည္။
0 comments:
Post a Comment